Samen bouwen aan zes vitale dorpen rond het Schildmeer

10 april 2020

Aanleiding

De aardbevingsproblematiek en de versterkingsopgave trekken een grote wissel op het Schildmeergebied. De zes Schildmeerdorpen – Hellum, Overschild, Schildwolde, Siddeburen, Steendam en Tjuchem – bundelen de krachten op thema’s en ontwikkelingen die alle dorpen en het omliggende gebied raken. Naast de aardbevingen heeft het Schildmeergebied te maken met de versterking, energietransitie, N33, Roegwold/Schildmeer, glasvezelinternet, Kultuureiland Damsterplas, bereikbaarheid Ommelander ziekenhuis Groningen, een (veel) grotere gemeente, et cetera. Thema’s die alle dorpen raken. De krachtenbundeling vindt plaats in de vorm van een experiment.

Uitdaging

Het gebied heeft potentie, maar heeft ook al jaren te maken met ontwikkelingen die hebben geleid tot een negatieve spiraal: ontgroening, vergrijzing, trek naar de stad, aardbevingsschade. Vooral dat laatste zal nog jaren van onzekerheid brengen en een herstel/versterkingsoperatie met zich meebrengen van ongekende omvang. De zes dorpsbelangenorganisaties willen proberen met de bewoners betere betrokkenheid, draagvlak en slagkracht te organiseren. Het experiment gaat niet alleen over krachtenbundeling op gezamenlijke thema’s, maar ook over democratische vernieuwing. Hoe zorg je ervoor dat bewoners nog meer pro-actief meedenken en meebeslissen over de (toekomstige) inrichting van hun eigen woon- en leefomgeving? En hoe krijg je het voor elkaar dat ze ook zélf initiatief nemen bij de uitvoering? Kortom: versterken van gemeenschapsvorming / vergroting van betrokkenheid bij elkaar.

Aanpak

De aanpak is erop gericht om de negatieve spiraal om te buigen in een duurzaam toekomstperspectief. De bewoners moeten zelf ook die handschoen oppakken en vormgeven. En juist daaraan probeert dit Zes Schilddorpenproject een extra impuls te geven. Bewoners gaan zelf:

• nadenken over de toekomst van hun eigen dorp/gebied;
• samen de handen uit de mouwen steken om (mee) te werken aan de realisatie van gewenste ontwikkeling;
• werken aan een structurele, interactieve verbinding met de gemeentelijke overheid.

Inmiddels is er een ambitieplan opgesteld (een gebiedsvisie voor de zes dorpen). Met ‘inspraak van deur tot deur’ willen we werken aan actief burgerschap en slagkracht voor alle inwoners rondom het Schildmeer. Uit dit ambitieplan komen drie concrete uitvoeringsplannen die we met elkaar willen uitvoeren. Onderwerpen die leven – en daarmee kanshebbers zijn voor deze uitvoeringsplannen – zijn:

• het realiseren van recreatie (fiets- en wandelpaden rond het schildmeer);
• de verkeersveiligheid verbeteren en met de gemeente komen tot afsprakenkaders als het gaat om wonen;
• duurzaam bouwen.

Leidraad daarbij vormt de ‘dorpsvernieuwingswaaier’.

Vanaf september 2019 buigt een werkgroep zich over het realiseren van recreatie.

Resultaten

Dit gezamenlijke proces van en met bewoners wordt ook gebruikt om de banden met de gemeente op een nieuwe manier vorm te geven. Door aan het proces van democratische vernieuwing een impuls van onderaf te geven met meerjarige afsprakenkaders tot en met opties voor het operationaliseren van ‘the right to challenge’. Bewoners willen dit doen door zelf aan het stuur te zitten en verantwoordelijkheid en zeggenschap te nemen bij de vernieuwing van hun gebied. Er zijn al veel bewoners die hebben aangegeven hieraan mee te willen doen, maar wel onder de voorwaarde van professionele ondersteuning vanuit CMO STAMM en Groninger Dorpen. Deze ondersteuning was in 2019 mede mogelijk dankzij de financiële bijdrage van de gemeente Midden-Groningen, de provincie Groningen, het project sterk vrijwilligerswerk en de LVKK. Voor 2020 wordt nieuwe financiering gezocht.

Voor de nabije toekomst staan de volgende doelen op het programma:

• Een sterke, wederkerige, lokale en toekomstgerichte samenwerking tussen inwoners uit de dorpen rond het Schildmeer (Siddeburen, Hellum, Schildwolde, Overschild, Tjuchem, Steendam) onderling en de gemeente Midden-Groningen opbouwen;
• Inhoudelijke vernieuwing op thema’s die inwoners van de zes dorpen benoemen, zoals het vergroten van de aantrekkelijkheid/toegankelijkheid van het Schildmeer, duurzaamheid, wonen voor jongeren en ouderen en leefbaarheid;
• Experimenteren met nieuwe democratische vormen en eigenaarschap en lokale samenwerking.

Lees ook: Schildmeerdorpen werken samen aan de toekomst