Verdiepend onderzoek hoog zorggebruik.

In de studie Overall rapportage sociaal domein 2015 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), constateerden we verrassend grote regionale verschillen in het gebruik van sociaal domeinvoorzieningen. Hieronder vallen de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet. In Groningen en Drenthe, net als in Noord Friesland en Limburg, wijken de gemiddelden af van het landelijk gemiddelde – ook na correctie voor demografische en sociaaleconomische verschillen.

Lokale kennis nodig

De vraag is hoe deze verschillen verklaard kunnen worden. Om hier een antwoord op te krijgen is kennis over en uit het gebied zelf nodig. Hebben de gevonden verschillen te maken met de leefstijl van inwoners, of is misschien sprake van verschillen in mentaliteit (perceptie van pijn en ziektebeelden; hoe snel klopt men met een klacht aan bij de dokter)? Spelen institutionele verschillen en uitvoeringsculturen een rol (zoals sneller toe- of doorverwijzen)? Of zijn nog andere, factoren van invloed, zoals politieke kleur, kerkelijkheid of de mate van vertrouwen van inwoners in (zorg)professionals, in instituties of in hun mede-inwoners? Om deze informatie op te halen zijn we met verschillende partijen in gesprek gegaan.

Gebruik van voorzieningen in het sociaal domein per inwoner (SCP 2016)

Digitale brainstorm

Sleutelfiguren en lokale experts uit Groningen en Drenthe hebben onder leiding van CMO STAMM/Sociaal Planbureau Groningen en Platform 31 met elkaar gebrainstormd over bovenstaande vragen. Het werd een enthousiaste digitale brainstorm met behulp van de Versnellingssessie, waarmee in no time een rijk beeld ontstond van de mogelijke verklaringen over het relatief hoog voorzieningengebruik in Groningen en Drenthe. Deze verkenning is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het SCP is betrokken bij de opzet van de verkenning.

Vervolg

Het SCP gaat op dit onderwerp in 2017 een kwantitatieve verdiepende studie uitvoeren, met onder meer de Groninger en Drentse inzichten als bouwstenen.

Het Sociaal Cultureel Planbureau bracht in mei 2016 een Overall rapportage sociaal domein uit. Dit is de eerste rapportage die gaat over de transitie van de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet.

Een aantal punten die ons opvielen uit de rapportage:

• In 2015 maakten circa 1 op de 8 burgers (2.1 miljoen personen) gebruik van een individuele voorziening in het sociaal domein. Per gebruiker kost dit gemiddeld circa € 8.500,-. De gemeenten geven hier in totaal circa €17,9 miljard euro aan uit.
• De stapeling van voorzieningengebruik tussen de Jeugdwet, Wmo 2015 en de Participatiewet is beperkt: 12 % van de huishoudens die een individuele voorziening gebruiken, gebruikt een voorziening in meer dan één sector.
• Bijna tweederde van de gebruikers van Wmo-ondersteuning (63%) is 65 jaar of ouder. Met de verwachting dat het aantal 65-plussers groter wordt, zal dit alleen maar stijgen.
• Het hoogste gebruik van sociaal-domeinvoorzieningen wordt aangetroffen in krimpende plattelandsgemeenten. Hieraan dragen vooral de Jeugdwetvoorzieningen en de maatschappelijke ondersteuning bij.
• Vooral Noordoost-Nederland en Zuid-Limburg kennen een hoog niveau van voorzieningengebruik. Dat blijft ook zo als rekening is gehouden met de kwetsbare kenmerken van de bevolking in deze regio`s, die de kans op het gebruik van de betrokken voorzieningen verhogen.
• Bijna tweederde van de mensen met een Wmo-voorziening heeft geringe ‘geletterdheidsvaardigheden’(omgaan met een computer en invullen van formulieren). Dit heeft direct gevolgen voor de communicatie naar deze groep mensen.
• Van de mensen die nu geen hulpvraag hebben, kan één op de tien bij problemen geen beroep doen op hun sociale netwerk. Deze groep kan worden beschouwd als een groep die in de toekomst mogelijk een beroep op voorzieningen zal doen.

Meer informatie over informele zorg

De volledige rapportage en samenvatting

Bron: Sociaal en Cultureel Planbureau. Samenvatting Overall rapportage sociaal domein 2015.