In de studie Overall rapportage sociaal domein 2015 van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), constateerden we verrassend grote regionale verschillen in het gebruik van sociaal domeinvoorzieningen. Hieronder vallen de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet. In Groningen en Drenthe, net als in Noord Friesland en Limburg, wijken de gemiddelden af van het landelijk gemiddelde – ook na correctie voor demografische en sociaaleconomische verschillen.
De vraag is hoe deze verschillen verklaard kunnen worden. Om hier een antwoord op te krijgen is kennis over en uit het gebied zelf nodig. Hebben de gevonden verschillen te maken met de leefstijl van inwoners, of is misschien sprake van verschillen in mentaliteit (perceptie van pijn en ziektebeelden; hoe snel klopt men met een klacht aan bij de dokter)? Spelen institutionele verschillen en uitvoeringsculturen een rol (zoals sneller toe- of doorverwijzen)? Of zijn nog andere, factoren van invloed, zoals politieke kleur, kerkelijkheid of de mate van vertrouwen van inwoners in (zorg)professionals, in instituties of in hun mede-inwoners? Om deze informatie op te halen zijn we met verschillende partijen in gesprek gegaan.
Sleutelfiguren en lokale experts uit Groningen en Drenthe hebben onder leiding van CMO STAMM/Sociaal Planbureau Groningen en Platform 31 met elkaar gebrainstormd over bovenstaande vragen. Het werd een enthousiaste digitale brainstorm met behulp van de Versnellingssessie, waarmee in no time een rijk beeld ontstond van de mogelijke verklaringen over het relatief hoog voorzieningengebruik in Groningen en Drenthe. Deze verkenning is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. Het SCP is betrokken bij de opzet van de verkenning.
Het SCP gaat op dit onderwerp in 2017 een kwantitatieve verdiepende studie uitvoeren, met onder meer de Groninger en Drentse inzichten als bouwstenen.
Dat burgers en overheden in een nieuwe relatie met elkaar staan, weten we nu wel. De beleidsnotities schetsen prachtige vergezichten. Actieve burgers zien hun kansen schoon. Iedere gemeente heeft wel een paar mooie casussen om de toekomstmuziek mee op te luisteren.
Goed en wel, maar wie inzoomt op de concrete invulling van de ambities, ziet ook dat het nog een grote zoektocht is. Hoe zet je de eerste stap? Welke belemmeringen zitten de nieuwe relatie in de weg? CMO STAMM en het Sociaal Planbureau Groningen gaan het onderzoeken.
Reality check
Het onderzoek start deze maand in de provincie Groningen. De hamvraag: wat voor beelden en verwachtingen hebben burgers en gemeenten van elkaar? Alle Groninger gemeenten en een panel van 3.300 burgers buigen zich over vragen als: hoe kijk je aan tegen de veranderingen, vind je de ambities haalbaar, moet de gemeente altijd het toezicht bewaren op burgerinitiatieven, betrekt jouw gemeente haar burgers voldoende, is het makkelijk om met elkaar samen te werken?
Uitkomst
Iedere provincie is anders, maar uit vergelijkbare onderzoeken in andere provincies blijkt op sommige punten een opvallend grote mismatch. Gemeenten en burgers kunnen radicaal verschillend aankijken tegen de zegeningen en uitdagingen van burgerkracht. Een reality check is dan ook geen overbodige luxe. Het is moeilijk uit de startblokken te komen als de verwachtingen – vaak onbewust – te ver uit elkaar liggen. Misschien is de eerste stap wel dat je hier juist wel zicht op hebt.
Benieuwd naar de realiteit in Groningen? Klik hier voor de uitkomst