Gelukkig respijtzorg. Werk aan de winkel!

15 november 2019

Mantelzorg, vrijwillige zorg en respijtzorg zijn belangrijke pijlers in het sociale domein. Gemeenten zijn verantwoordelijk voor het optimaal vormgeven van mantelzorgondersteuning (Wmo-beleid). Nog te vaak is respijtzorg het laatste redmiddel, maar de gemeente Westerkwartier kiest voor een andere aanpak! Samen met mantelzorgers, (zorg)vrijwilligers, (zorg)professionals en beleidsmakers gaan zij op zoek naar de vraag achter de vraag van mantelzorgers. Met als doel om de vraag en aanbod van respijtzorg (nog) beter op elkaar af te stemmen.

Tijdig en doordachte respijtzorg

Begin 2019 meldde de gemeente zich enthousiast aan voor de ontwikkeling van vroegtijdige vormen van respijtzorg. CMO STAMM riep toen regio’s op om vormen van tijdig en doordachte respijtzorg te ontwikkelen. De gemeente Westerkwartier bestaat sinds 1 januari 2019 en telt zo’n 16.550 mantelzorgers (Voor elkaar?, Sociaal Cultureel Planbureau 2017). De welzijnsinstelling voert het mantelzorgbeleid uit in de gemeente.

Belangrijke vragen die openstonden, waren:

• Mantelzorgers, wat hebben jullie nodig om je goed te (kunnen blijven) voelen?
• Hoe kunnen (zorg)vrijwilligers en (zorg)professionals hieraan een positieve bijdrage leveren?

In de nieuwe gemeente is ervoor gekozen om het concept positieve gezondheid als uitgangspunt te nemen in de ontwikkeling en uitvoering van het gemeentelijk beleid. Bij dit concept staat de beleving en behoefte van de mens centraal. Door het voeren van het ‘andere gesprek’ en de brede blik naar binnen krijgen mensen inzicht en grip op hun eigen beleefde gezondheid. Ook stimuleert het hen om na te denken waar hun vermogens en wensen liggen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor passende respijtzorg.

In Nederland is er sprake van een paradox: mantelzorgers voelen een tekort aan respijtzorg, terwijl aanbieders juist een onderbenutting van hun voorzieningen ervaren. In het Westerkwartier is dat niet anders: er wordt weinig gebruik gemaakt van kortdurend verblijf (maatwerkvoorziening in de Wmo). De gemeente wilde weten wat hiervan de reden is en wat de wensen en behoeften van mantelzorgers zijn.

Bijeenkomst Gelukkig respijtzorg. Werk aan de Winkel!

Mantelzorger word je niet, het overkomt je. Omdat je partner, kind, buurtgenoot of iemand anders waarvan je houdt ineens zorg nodig heeft. Op 7 november 2019 kwamen ruim 70 mensen naar De Postwagen in Tolbert. Al snel bleek dat vrijwel iedereen mantelzorger is, of is geweest. Van de 70 mensen hadden zich 10 als mantelzorger opgegeven, maar ook onder de (zorg)vrijwilligers en (zorg)professionals bleken vele mantelzorgers te zijn. Ook Bert Nederveen, wethouder, weet wat het betekent om een mantelzorger te zijn. De gemeente waardeert de inzet van mantelzorgers enorm. Waar andere gemeenten De Dag van de Mantelzorg vieren, viert men in het Westerkwartier de Week van de Mantelzorg, met elke dag activiteiten voor mantelzorgers.

Op 7 november is er flink met elkaar gedroomd over een sluitend netwerk van respijtzorg in het Westerkwartier. Opvallende feiten die nu al te noemen zijn:

• Vrijwel alle aanwezigen zijn mantelzorger, of zijn dat geweest.
• Vrijwel alle aanwezigen verwachten zelf ooit een mantelzorger nodig te hebben.
• Er is echt werk aan de winkel!
• Er is heel veel behoefte aan informatie (vindbaarheid en uitwisseling over mantelzorgondersteuning en respijtzorg).

Of je nu een mantelzorger, vrijwilliger of professional bent in het Westerkwartier, er is een enorme behoefte aan informatie over mogelijke vormen van ondersteuning aan mantelzorgers. Men weet deze erg moeilijk te vinden. De communicatie tussen de mantelzorger/naaste en professionals vraagt soms ook nog om versterking. Verder kwam vraagverlegenheid van een mantelzorger ook regelmatig naar voren. Hoe kun je nu tijd voor jezelf vragen als de zorg rond je partner, kind of buur niet verzekerd is? Hoe leer je loslaten zonder een schuldgevoel te hebben? En waar vind je dan hulp?

Of zoals mantelzorgers het verwoordden: “Als ik mijn arm breek. Hoe regel ik dan dat mijn zieke en afhankelijke partner niet opgenomen moet worden?” Of: “Wat gebeurt er met mijn gezin als er iets met mij gebeurt, ziek of ziekenhuis?”.

De bijeenkomst werd georganiseerd door:

• Gemeente Westerkwartier
• Sociaalwerk De Schans
• CMO STAMM

Hoe nu verder?

CMO STAMM bundelt alle ideeën en presenteert dit aan de gemeente en de welzijnsinstelling.