Op expeditie naar SUPER-dorpswinkels: waar de winkel het hart van het dorp is
Een winkel kan hét verschil maken voor de leefbaarheid van een dorp. Vaak is het veel meer dan alleen een plek om boodschappen te doen: een koffiehoek, een minibieb, een ontmoetingsplek of zelfs een werkplek. Dorpswinkels barsten van maatschappelijke waarde — en dat werd afgelopen september opnieuw duidelijk tijdens de Expeditie Dorpswinkels in Groningen en Drenthe.
CMO STAMM organiseerde de dag samen met Katalys, BOKD, Groninger Dorpen en Hanzehogeschool/KKNN. Bewoners, beleidsmakers, partnerorganisaties trokken gezamenlijk op pad langs vier ‘SUPER’-dorpswinkels, stuk voor stuk winkels van én voor het dorp.
SUPER-dorpswinkels als kloppend dorpshart
Tijdens de expeditie werd zichtbaar hoe veelzijdig deze winkels zijn. Ze bieden niet alleen dagelijkse boodschappen, maar ook een plek waar mensen elkaar ontmoeten, ideeën ontstaan en verantwoordelijkheid gedeeld wordt. Sommige bestaan al meer dan tien jaar en draaien dankzij het ondernemerschap van dorpsbewoners en de inzet van vele vrijwilligers.
Dat gaat niet zonder uitdagingen, maar juist daarom is het waardevol dat de winkels elkaar nu beter kennen, ervaringen delen en elkaar versterken. Want: als het in het ene dorp kan, kan het ook in een ander.
Wat maakt een dorpswinkel SUPER?
De bezochte winkels onderscheiden zich doordat ze méér zijn dan een winkel. Ze combineren ondernemerschap met maatschappelijke functies zoals:
-
Ontmoeting: een plek om elkaar te zien en bij te praten
-
Dagbesteding: zinvolle activiteiten voor jong en oud
-
Leren & werken: kansen voor ontwikkeling en werkgelegenheid
-
Welzijn & zorg: ondersteuning voor wie dat nodig heeft
-
Toerisme: bezoekers trekken naar het dorp
-
Dorpsloket: praktische hulp dichtbij huis
-
Nieuw ondernemerschap: ruimte voor lokale initiatieven
Zo laten de SUPER-dorpswinkels zien dat leefbaarheid niet stopt bij de voordeur van de winkel, het is het hart van de gemeenschap.
Een vervolg in de maak
Het mooiste resultaat van de dag? De dorpswinkels besloten samen verder te trekken. Er is afgesproken om kennis te blijven delen en elkaar te blijven inspireren, ook buiten Groningen en Drenthe, want de belangstelling groeit.
De boodschap van de expeditie was duidelijk: Met creativiteit, samenwerking en doorzettingsvermogen kun je van een gewone winkel een echt dorpshart maken.
Waarom dorpswinkels ertoe doen
Tussen 2003 en 2023 daalde het aantal winkels in Nederlandse dorpen met minder dan 5.000 inwoners met maar liefst 25%. In dorpen als Meeden en Wagenborgen verdwenen recent de laatste winkels, een klap voor de leefbaarheid.
Toch laten de SUPER-dorpswinkels zien dat het wél kan: een levensvatbare winkel in een klein dorp. Dankzij betrokken inwoners, slim ondernemerschap en samenwerking ontstaat er een plek die niet alleen broodnodige voorzieningen biedt, maar ook de sociale samenhang versterkt.
Zo maken dorpswinkels het verschil — voor nu, en voor de toekomst van onze dorpen.