Eigenaarschap = regie + verantwoordelijkheid

23 maart 2020

Organisatiepsycholoog Anke Siegers deelde haar inzichten met betrekking tot zeggenschap tijdens een door CMO STAMM georganiseerde ‘Kennisreeks lokale democratie’ en nam aanwezigen mee in haar motto: eigenaarschap = regie + verantwoordelijkheid.

Zeggenschap: Besluit waar bewoners over kunnen meebeslissen

“De top-down benadering in besluitvorming die we sinds de industriële revolutie hebben omarmd, past niet meer bij de mensen van deze tijd. Met de beste bedoelingen worden er nog steeds plannen gemaakt vóór mensen in plaats van mét de mensen, die wakker liggen van de situatie. Betrokkenen ervaren hierdoor niet dat de situatie nog van hen is. Het verlies aan eigenaarschap leidt tot verbroken verbindingen, afstand, wantrouwen en bureaucratie. Dit moet en kan anders.” vindt Anke Siegers.

Anke ziet een groeiende weerstand bij mensen tegen dat anderen (mensen, organisaties, het systeem) bepalen. Mensen willen weer eigenaarschap zegt zij. Waarbij ze een onderstreep dat eigenaarschap betekent dat er zowel regie als verantwoordelijkheid wordt overgedragen. Als er alleen verantwoordelijkheden worden gedeeld, maar de betrokkenen geen regie krijgen over datgene waar ze de verantwoordelijkheid voor krijgen, ontneem je hen de kans op eigenaarschap.

De Nieuwe Route

Het nemen van besluiten, kan in een vorm van samensturing met alle betrokken partijen op de Nieuwe Route. De Nieuwe Route in besluitvorming is anders denken, anders organiseren en anders doen. Van top down besluitvorming, gericht op systeemwaarden en gefragmenteerd (over bijv. één beleidsdomein) naar democratische samensturing waarbij leefwereldwaarden leidend zijn en in een geheel verbonden zijn (dwars door meerdere beleidsdomeinen heen).

Belangrijke onderdelen in deze aanpak zijn: helder zijn/worden over het vraagstuk, mandaat, duidelijke kaderstelling, het delen van alle informatie, gelijkwaardig besluiten, zorgen dat iedereen zich veilig voelt om te kunnen zeggen wat er nodig is en zorgen dat alle betrokken partijen om tafel zitten. De kwestie bepaalt de kaders, vanuit de wet, de veiligheid en/of financiële mogelijkheden.

Wanneer mensen samen besluiten, zorgt dit voor motivatie (eigen regie), betrokkenheid (samen), gezamenlijke verantwoordelijkheid (motivatie en betrokkenheid omzetten in actie) en samenredzaamheid (niet meer leunend op en afhankelijk van het systeem).

• Bekijk de presentatie Samen besluiten voor gedragen plannen van Anke Siegers

Kennisreeks Lokale Democratie

Op 12 maart namen het sprekersduo Vivian Visser (PhD onderzoeker Erasmus Universiteit Rotterdam) en Lotte Vermeij (wetenschapper Sociaal en Cultureel Planbureau) het stokje over. Zij gaven antwoord op de vraag: “Wat maakt een dorp of wijk democratisch? Kunnen individuen in dorpen en wijken voldoende invloed uitoefenen op hun leefomgeving?”

Op 16 april gaf Liesbeth van de Wetering (concernstaf gemeente Groningen) een gratis webinar over het vraagstuk ‘transparantie’. Gelijkwaardig samenwerken met bewoners vergt inzicht in elkaars wereld. Transparante processen, een transparante begroting, nabijheid en duidelijkheid over wat ieder toe te voegen heeft aan het samenspel. Liesbeth nam ons mee in geleerde lessen rondom democratische waarden en het ontwerpen van een transparant en democratisch (ook digitaal) proces.

• Meer weten? Bekijk de webinar terug van Liesbeth van Wetering over Transparantie en de PowerPointpresentatie over Transparantie

Democratisch kompas

Het vernieuwen en verbreden van de lokale democratie staat bij CMO STAMM hoog in het vaandel. Samen met bewoners, gemeenten en maatschappelijke organisaties zijn we op zoek naar nieuwe en innovatieve vormen van democratie. We begeleiden en trainen gemeenten, organisaties en inwoners op innovatieve wijze bij deze democratische uitdagingen. We doen dit aan de hand van ons democratisch kompas.