Het zwembad gaat dicht

5 maart 2015

Een blog door (inmiddels oud-collega) Jan van der Bij

Zwanenzang van het zwembad? Dacht het niet! Zwembaden gaan bij bosjes dicht. Gemeenten moeten bezuinigen. Crisis en krimp maken het heroverwegen van voorzieningen noodzakelijk. Zeker in kleine dorpen – maar ook in stadswijken – wordt een zwembad dan al gauw een onbetaalbare luxe. En het sluiten van een zwembad levert een gemeente op jaarbasis ook meteen flink wat op. Al moeten daar de kosten van de sluiting nog wel vanaf: sloopkosten, herinrichten gebied, afstoten personeel, onderhoud van het nieuwe gebiedje.

Jaarexploitatie

De jaarexploitatie kost al gauw tussen een kwart en een heel miljoen. Algemeen neemt men – zeker in gemeenteland – dan ook aan dat een dergelijke jaarexploitatie alleen maar met een hoop subsidiegeld overeind kan worden gehouden. Grote bedrijven kloppen nog wel eens aan als een zwembad dicht gaat of de exploitatie ervan “gedownsized” moet worden. Veelal met een plan waarin het bad kleiner wordt, de openingstijden sterk verslechteren en de kosten van een kaartje aanzienlijk stijgen. Of – nog erger – waarin alleen bepaalde doelgroepen, bijvoorbeeld de gasten van de camping, nog toegang tot het bad hebben.

Bewonersinitiatief

Een bewonersinitiatief om het zwembad te gaan exploiteren of zelfs in zijn geheel over te nemen wordt in de regel wat schamper bekeken. “Dat kunnen ze niet.” “Zo’n groot exploitatietekort kunnen bewoners nooit dichten.” “Bewoners hebben geen verstand van het runnen van een zwembad.” “Niet haalbaar.” “Je mag het proberen maar het lukt je toch niet.”

Dorpsbedrijf

Maar….
Het dorp durft! Het dorp DOET! Er zijn inmiddels vele voorbeelden van dorpen (en wijken) waar bewoners hun bad zelf beheren met nog een deel overheidsbijdrage. En daarnaast hebben we sinds 2013 het voorbeeld van het Dorpsbedrijf in het Drentse Valthermond. Bewoners richtten na de aankondiging dat het bad gesloten zou worden een Dorpsbedrijf op en namen het zwembad over. Het zwembad heet “De Zwaoi”, dus bewoners noemen hun bedrijf “De Ommezwaoi”. Een fantastisch voorbeeld van pure burgerkracht.

Wat doet zo’n dorpsbedrijf nu om de exploitatie te verbeteren? Hoe sluist het zwembad in Valthermond een gat van 250.000 euro dicht??
Een simpel antwoord is: het reduceren van de kosten en het verhogen van de inkomsten.
In een sterk ondernemingsplan bespaart Dorpsbedrijf “De Ommezwaoi” op de personele kosten, op de energiekosten, op onderhoud en schoonmaak. Zo werden de installaties beter afgesteld en legden de bewoners heatpipes aan waarmee ze per zwemweekend bijna 300 kuub gas besparen. Verder zijn rond de 130 vrijwilligers aan de bak!!
Inkomsten schoten omhoog door een goede horecavoorziening, door het inzetten van gastvrouwen die gezelligheid brachten, door een abonnementsactie, door sponsoring van lokale ondernemers en door het aanspreken van nieuwe doelgroepen. Het dorp voert campagne om meer toeristen te trekken. Jongeren meden het zwembad omdat ze op de veldjes hun mobieltjes uit moesten zetten, omdat er geen wifi was en vanwege de matige horeca. “De Ommezwaoi” zorgde voor gezelligheid en free wifi en de jongeren zijn terug!

Draagvlak

Bewoners kunnen dit doorgaans beter dan gemeenten omdat ze de klant kennen, de klant zijn.
Als geen ander weten ze wat dorp of wijk vraagt en wenst, zien ze kansen die vanachter een bureau onzichtbaar zijn. En – misschien wel het allerbelangrijkst – ze vormen het draagvlak, zijn zelf het hart van de samenleving. Bij hen heerst het gevoel: dit is ons bad, wij runnen het, voor onze kinderen en onze gasten.

Geen zwanenzang voor het zwembad dus! Bewoners in business!!