Schoolverzuim en schooluitval, een complex probleem gezamenlijk oplossen

15 maart 2022

Nul op de teller? Als het om schooluitval en schoolverzuim gaat zeker, wat C4Youth betreft. Het aantal jongeren dat verzuimt van school of thuiszit is onverminderd hoog. Sinds 2020 onderzoeken wij samen met ouders, jongeren, leerkrachten, beleidsmakers en hulpverleners wat er gedaan kan worden om het tij te keren. Door middel van participatief actieonderzoek wordt de stem van alle betrokkenen gehoord en meegenomen in de volgende stap.

Waar staan we nu?

Het complexe is dat schoolverzuim en -uitval ontstaat in een bredere maatschappelijke context en een sociale omgeving. Belangrijke waarden voor ouders en jongeren zijn oprechte aandacht, echt luisteren en eigenaarschap. Vanwege deze verschillende factoren is er niet een kant-en-klare oplossing te formuleren. Met dat in ons achterhoofd bespraken we de afgelopen keer, in ons Atelier Samenhang en preventie in hulpverlening, drie kansrijke thema’s.

Thema 1: Life skills en sociale vaardigheden in de klas

Meer aandacht voor life skills en sociale vaardigheden in de klas voor de jongeren en de vaardigheid ook aanleren aan toekomstige leerkrachten. De koppeling tussen onderwijs en dagelijkse zaken zou meer het uitgangspunt moeten zijn. Zo ontstaat ook meer ruimte in de klas om verhalen te delen en aan te sluiten bij wat leerlingen nodig hebben.

Conclusie:

Maatschappelijke problemen worden meer en meer bij het onderwijs neergelegd. Vanwege de groepsgrootte is het ondoenlijk om met alle leerlingen een vertrouwensband te hebben. Docenten zijn geen hulpverleners. Het is ook lastig als lesgeven je passie is en hulpverlener zijn niet. Een externe partner, vertrouwenspersoon of steun van andere jongeren maakt het laagdrempeliger om hulp te zoeken.

Thema 2: Geschoolde docenten in het herkennen van complexe problemen

Leerkrachten scholen in het herkennen van complexe problematiek bij leerlingen en het op de juiste manier daarmee omgaan. Belangrijk hierbij is: gelijkwaardigheid, vertrouwen, oprechtheid, serieus nemen, voorkomen van verkeerde diagnose.

Conclusie:

Het is onwenselijk dat leerkrachten geschoold worden tot (halve) hulpverleners. Het is wel belangrijk dat leerkrachten sensitief zijn en oog hebben voor de jongere als mens. Hierdoor kunnen signalen sneller opgepikt worden. Sommige kinderen zijn niet te helpen in de context van de school. Daarvoor is professionele hulpverlening. Het is ook waardevol als er in de klas gesproken wordt over omgangsvormen en zaken die samenhangen met de kunst van het leven.

Thema 3: School op tijd laten opschalen bij signalen van problemen/verzuim/uitval

Door bij signalen over problemen/verzuim/uitval van een kind of de omgeving in gesprek te gaan met de ouders/betrokkenen en de IB-er of orthopedagoog/psycholoog vanuit school, kun je mogelijk voorkomen dat problemen erger worden. Kortom: op tijd opschalen, omdat de leerkracht/mentor niet alles alleen kan.

Conclusie:

Jongeren en ouders geven aan dat het voor een docent lastig is om problemen te herkennen. Dit komt doordat de klassen groot zijn en doordat een leerling het moeilijk vindt om zich te uiten als er geen vertrouwensband is. Zodra het probleem wel gemeld wordt, is snel en adequaat handelen belangrijk om erger te voorkomen. Daarbij verkennen docent/mentor, hulpverlener, ouders en jongere samen de oplossingsrichtingen en doorlopen gezamenlijk de vervolgstappen.

Hoe gaan we nu verder?

De maatschappelijke context en sociale omgeving is per persoon net zo divers als de reden waarom leerlingen verzuimen of uitvallen. Vandaar dat we, in onze volgende bijeenkomst, met ouders en jongeren de verschillende casussen specifiek gaan beschrijven om vervolgens te verkennen waar concreet doorbraken gerealiseerd kunnen worden.

Meer weten of wil je meedoen?

Wil jij meer informatie over dit atelier of heb je zelf als ouder, docent of hulpverlener goede ideeën? We horen graag van je! Je kunt mailen of bellen met onze projectleider Hermien Maarsingh.

Over C4Youth

C4Youth is sinds 2010 een Academische Werkplaats Jeugd in de provincie Groningen. Vanaf 2020 gaat C4Youth verder als een regionale kennis- en leerwerkplaats met als algemene doelstelling het bevorderen van een lerende omgeving in de jeugdhulp voor hulpverleners, onderzoekers, beleidsmakers en opleiders, en het bevorderen van vakmanschap ten behoeve van het gezond, veilig en kansrijk opgroeien en opvoeden van de jeugd. CMO STAMM is één van de projectpartners van de werkplaats.