Buiten zijn veel interessante ontwikkelingen. De samenleving neemt steeds vaker het voortouwen regelt het zelf. Dat vergt nieuwe vormen van samenwerking en een andere rol en taak van de gemeente.
Wat voor gemeente wil je zijn? Het is altijd slim om die vraag regelmatig te stellen, maar nu meer dan ooit.
Routeplanner Overheidsparticipatie // Route naar een nieuw DNA
Lokale aanpak van armoede, hoe pak je dat aan?
Deze informatiemap is uitgebracht in het kader van het project ‘Kanskaarten’. Doel van het project is om
mensen te wijzen op inkomensondersteunende mogelijkheden, zowel de landelijke als de lokale
aanvullende voorzieningen. Mensen worden geïnformeerd over het bestaan van regelingen waar zij
mogelijk voor in aanmerking komen en hoe ze er aanspraak op kunnen maken. Niet iedereen weet namelijk
welke voorzieningen er zijn en welke wegen vervolgens bewandeld moeten worden om een beroep op
bepaalde voorzieningen te kunnen doen. Schaamte speelt hierin soms ook een rol. De kracht van het
project is dat mensen persoonlijk benaderd worden. Zo wordt informatie dicht bij huis verstrekt en is er
ruimte voor een persoonlijk gesprek.
Door deze informatievoorziening en het aanbieden van ondersteuning, krijgen Mensen toegang tot de
financiële vergoedingen waar ze recht op hebben. Het middel is: ‘De Kanskaart’. Hierop staan landelijke
inkomensregelingen en voorzieningen van de gemeente. De informatie is ook beschikbaar op
www.armoedegroningen.nl. Op deze website staan nieuwsberichten, feiten, projecten over armoede in
Groningen, tips en voorzieningen en regelingen.
CMO STAMM, Humanitas en Solidair Groningen & Drenthe hebben dit project opgezet en uitgevoerd. De
regionale afdelingen van Humanitas organiseren de samenwerking met lokale partijen.1 Via dit
samenwerkingsverband worden vrijwilligers geworven. Deze vrijwilligers bezorgen de Kanskaarten bij
inwoners en halen deze vervolgens weer op. De hieruit voortkomende vragen van de mensen die bezocht
worden komen deels terecht bij de Thuisadministratie projecten van Humanitas en deels bij andere partijen
die betrokken zijn bij de organisatie. Solidair Groningen & Drenthe verzorgt de instructie van de
vrijwilligers.
Met deze informatiemap worden de resultaten en plan van aanpak beschikbaar gesteld aan derden. Op
deze manier kunnen andere initiatiefnemers ook gebruik maken van de opgedane expertise. Bij het
samenstellen van de map is dankbaar gebruik gemaakt van de kennis en ervaring van groepen die
samenwerken bij het bestrijden van armoede. Een deel van deze informatiemap is overgenomen uit de
informatiemap van de Sociale Alliantie Fryslân. Daar is het project “Kanskaarten” in 2011 gestart.
Bekijk de informatiemap Kanskaarten
Visie ontwikkeling, kennisuitwisseling en training van gemeentelijke organisaties in de provincie Groningen waarmee zij in staat zijn het nationale beleid, provinciaal en regionaal te vertalen en daarmee de voorwaarden te kunnen creëren voor integratie, binding en burgerschap voor mensen met een geheel andere achtergrond.
| Rol/role CMO STAMM | Leadpartner |
| Website | www.intercultureelcontact.eu |
| Subsidieregeling/funding | Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkszaken/ Europees Integratie fonds (EIF) |
Dit project is gebaseerd op eerdere pilot(s) uitgevoerd in EDR-verband in het kader van Netzwerk Partners in Techniek. Grotendeels uitgevoerd met de partners (NPC/ALFA/LKL/UWV/WISA/LeerWerk. Achtergrond van het project is de geconstateerde en te verwachten tekorten aan gekwalificeerd technisch personeel in de EDR-regio. Door vergrijzing van de beroepsbevolking en het wegtrekken van jongeren uit deze regio is er een groeiend gebrek aan technische vakmensen. Bevolkingsprognoses laten zien dat het aantal jongeren in deze regio fors daalt. Dit remt de economische ontwikkeling, met name in de technische branches en vermindert in het algemeen de leefbaarheid van de regio.
Binnen het project Partners in Techniek worden activiteiten ontwikkeld om duurzame arbeidsmobiliteit van technische vakmensen van Nederland richting Duitsland te bewerkstelligen. In tegenstelling tot de brede interesse van Duitse jongeren in Nederland (werk, studie, vakanties, cultuur) zijn Nederlandse jongeren over het algemeen niet geïnteresseerd in Duitsland, Duitsland is niet cool. Tegenover een (dreigend) tekort aan arbeidskrachten staat een bovengemiddelde werkloosheid in de regio. Jongeren in (Noord)Oost-Groningen en Zuid-Oost Drenthe, die een technische beroepsopleiding volgen, komen, mede door de economische crisis, niet aan leer-werkplekbanen. Terwijl op dit moment in Duitsland, 40 km. ten oosten van de regio, actueel een grote vraag is naar technische vakkrachten. Duitse werkgevers hebben er dus alle belang bij om dit tekort aan vakkrachten op te vullen met Nederlandse jongeren.
Van de ROC’s Noorderpoort en Alfa-college hebben 40 studenten hun techniekstage in Noord-Duitsland gevolgd.
De Nederlandse bevolking vergrijst in rap tempo. Nederland telde begin 2017 ruim drie miljoen 65-plussers, waarvan bijna een miljoen mensen boven de 80 zijn. De verwachting is dat er in 2040 bijna vijf miljoen 65-plussers leven in Nederland (26% van de totale bevolking), waaronder twee miljoen 80-plussers. Dit levert aan twee kanten een uitdaging op. Ten eerste hebben ouderen meer zorg nodig dan jongeren. Daarnaast daalt de beroepsbevolking. Er zijn dus, alleen al in de zorg, minder mensen beschikbaar om meer werk te doen. In het grensoverschrijdende project ‘Sorgen für Sorgen dass’ (SFSD), werken diverse partijen samen om er voor te zorgen dat de zorg in het grensgebied van Noord-Nederland en Noord-Duitsland op peil blijft.
De zorgtechnologie staat in Nederland op een hoog niveau. De werkgelegenheid in het Noorden is niet groot. Het hebben van een grens is lastig in het uitwisselen van personeel. Het project SFSD werkt aan een grenzeloze arbeidsmarkt in zorg en welzijn. De focus van het project ‘Sorgen für, Sorgen dass’ ligt de komende twee jaren op de samenwerking tussen opleidingen, stage- en werkzoekenden in de zorgsector van het grensgebied van Noord-Nederland en Noord-Duitsland, de Eems Dollard Regio.
SFSD is een samenwerkingsverband van meerdere partijen. Diverse scholen en zorginstellingen zijn bij SFSD betrokken in Noord-Duitsland, Groningen, Drenthe en Overijssel. De samenwerkende partijen zetten in op, onder andere:
Een belangrijke meerwaarde van het project is het opzetten van keuzemodulen en opleidingsmogelijkheden aan beide kanten van de grens. SFSD richt zich voornamelijk op de praktijk van grensoverschrijdende zorg en technologie. Zo kunnen studenten bijvoorbeeld kennismaken met bedrijven, zoals te zien in de onderstaande video. Ook werken ze samen aan instroom van nieuwe mbo-studenten als preventie-assistent op een zorgafdeling.
Het project “Sorgen für, Sorgen dass” wordt mogelijk gemaakt door intensieve samenwerking en inzet van meerdere projectpartners die ook in andere projecten met elkaar goede resultaten boeken. Los van Arbeidsmarkt Noord en de Provincie Drenthe als lead partner is onder andere CMO STAMM projectpartner.
SFSD loopt sinds 2016. Sinds de start zijn er mooie resultaten geboekt. We bieden met dit project kansen op werk in een gebied waar dat niet vanzelfsprekend is. Zo kunnen we met trots melden dat:
Inmiddels zijn er meer zorginstellingen aangesloten bij het project. Zij zien de toegevoegde waarde ervan in hun continue zoektocht naar voldoende, goed gekwalificeerd personeel.
Een blog door (inmiddels oud-collega) Jan van der Bij
Meer rijkstaken, minder geld, minder ambtenaren. Hoe lang kunnen gemeenten nog doen waar ze voor “ingehuurd” zijn? Moet de kaasschaaf erover? En levert de gemeente dan steeds iets minder kwaliteit? Of moet het roer radicaal om? Ligt de oplossing dan echt bij de burgers? Ja, natuurlijk! Het is tijd dat gemeenten stoppen met praten over burgerkracht en er echt werk van maken. Een goede eerste stap: de burgerbegroting.
Doe-democratie, burgerkracht, meer verantwoordelijkheid neerleggen bij de samenleving. De nota’s en beleidsstukken buitelen over elkaar heen en je kan elke dag wel naar een conferentie over burgerkracht. Helpt het? Nee. Het blijven woorden, het is nog vooral theorie. Bestuurders die burgerinitiatieven de ruimte geven, doen dit vaak als leuke geste, als luxe.
Ondertussen begint de tijd te dringen. Er worden steeds meer rijkstaken overgeheveld, er is minder geld, het gemeentefonds slinkt en binnen vijf jaar is er 30% minder ambtenaren als gevolg van bezuinigingen, vergrijzing en minder toevloed van jong talent. Een grotere rol voor de samenleving is geen luxe, maar pure noodzaak. Hoogste tijd voor een beetje meer urgentie.
Nu vinden gemeenten het an sich niet verkeerd dat burgers taken overnemen. Ze vinden het vooral moeilijk. De praktijk is dat burgerinitiatieven nog vaak “dat kan niet” te horen krijgen. Dat is niet per se onwil, alswel onkunde, aangevuld met een portie onwennigheid en wat ambtelijk culturele oprispingen. Hoe dan ook, de grote hamvraag is: hoe pak je de overheveling van taken naar burgers aan?
Maak kennis met de burgerbegroting en struikel vooral niet over de wat gekke naam. Een burgerbegroting is gewoon de gemeentebegroting, maar dan zo opgesteld dat je als burger inzicht krijgt in wat de gemeente in jouw dorp doet en wat dat kost. Wat kost de zorg, het welzijn, de economie, het openbaar groen en de wegen? Welke activiteiten worden er nu door de gemeente voor dat geld gedaan?
De burgerbegroting is een perfect vertrekpunt voor een goed gesprek met de bewoners van een wijk of dorp. Dat gaat – op zeer grove lijnen – als volgt: men neme de burgerbegroting, een plattegrond een paar viltstiften en begint te verkennen wat de bewoners zouden willen overnemen.
Grijs en groen zijn de geijkte eerste verkenningsgebieden. Nemen we de bermen over? De watergangen ook? En het opruimen van het maaisel dan, dat is heel duur, maar kunnen we daar geen dorpse biovergister voor gebruiken? Asfalt is misschien te gecompliceerd. Bomen onderhouden levert qua stuksprijs een hoop op maar is niet eenvoudig. Wellicht alleen het opschot afmaaien?
De reuring van samen bepalen wat er voor welk geld gaat gebeuren, is aanstekelijk. Het brengt energie en het geloof dat je er altijd samen uitkomt. En het geeft burgers het vertrouwen dat ze echt zelf de regie kunnen pakken. De ervaring leert dat kleine initiatieven inspireren tot steeds grotere initiatieven. Het kan beginnen met een buurttuin en eindigen met een zorgcoöperatie. Lees bijvoorbeeld het artikel over Kloosterburen, ook op deze website.
Een belangrijke succesvoorwaarde is een goede aansluiting bij de energie van burgers. Waar liggen hun belangen, waar willen ze mee aan de slag? Goed draagvlak is onontbeerlijk. Het tegenovergestelde – taken klakkeloos over de schutting gooien – werkt niet. Dat moet je ook helemaal niet willen. In gezamenlijkheid verken je de mogelijkheden.
Wat ik vooral wil meegeven is: ga morgen burgerbegrotingen opstellen. In een landelijk experiment – en in onze eigen dagelijkse praktijk – blijkt dat sommige gemeenten hier twee jaar over doen, terwijl anderen in acht weken alle gegevens boven tafel krijgen. Een kwestie van politieke wil en ijverige inzet. Ik zou zeggen: stop met confereren en aan het werk.