Integrale ouderenzorg in Drenthe

14 april 2020

Aanleiding

De vergrijzing in de regio Drenthe is relatief hoger dan het landelijke gemiddelde. Dat gaat gepaard met druk op bestaande woningbouw, toenemende druk op mantelzorg, een toename in kwetsbare ouderen en druk op de zorgketen in het geheel. Het aantal 75-plussers in Drenthe neemt naar verwachting toe van 7% in 2018 naar 12% in 2040. Zoals het nu lijkt stijgt het aantal 85-plussers met de helft, van 3% in 2018 naar 6% in 2040. Deze toename heeft invloed op het zorggebruik, de zorgkosten en de druk op formele en informele zorg. Voor meer achtergrond is de publicatie Kijk op de keten van de ouderenzorg in Drenthe beschikbaar.

Uitdaging

In 2015 vond een grote herziening plaats van het zorgstelsel, ook voor de ouderenzorg. De bedoeling was dat er lokaal betere en effectievere ondersteuning kwam, waarbij de cliënt de centraal staat, inclusief diens gezin en leefomgeving. Het lokaal en regionaal organiseren van zorg en ondersteuning werd de norm. Ondertussen blijkt dat lang niet alle ouderen altijd de zorg en ondersteuning krijgen die ze nodig hebben, ook niet sinds de herziening van het zorgstelsel.

Er is behoefte om aan de voorkant preventief te signaleren, om zo meer en complexere zorg te voorkomen. Mede door de vergrijzing dreigt dit een groter vraagstuk te worden. Opgave hierbinnen is om vooral aan te sluiten bij de leefwereld en vragen van senioren. Dus luisteren naar wat zij willen en vragen waar zij behoefte aan hebben.

Aanpak

De grote stelselveranderingen in het sociale domein en in de zorg sector zijn aanleiding geweest voor een stevige samenwerkingscoalitie in de regio Drenthe. De afgelopen jaren hebben de Vereniging Drents Gemeenten (VDG Gezondheid & Welzijn), Provincie Drenthe en zorgverzekeraar Zilveren Kruis ‘Het Drents Zorglandschap’ opgebouwd, onder begeleiding van CMO STAMM. Uiteraard is wat mensen nodig hebben altijd het uitgangspunt. Er blijkt onrust bij inwoners over of en hoe de zorg geregeld wordt. Wie is waarvoor verantwoordelijk qua zorg en ondersteuning? Gemeenten en zorgverzekeraars hebben gezamenlijke verantwoordelijkheid om integrale zorg en ondersteuning te bieden. Samenwerking op deze onderwerpen is hard nodig.

Eind 2018 is er vanuit het Drents Zorglandschap samenwerking gezocht met een aantal partijen in de Alliantie Drentse Zorg voor Ouderen, waarbij de opgaves met bijbehorende urgente thema’s leidend waren (en zijn) voor deze samenwerking. Het is een flexibel samenwerkingsverband tussen onder meer gemeenten, Zilveren Kruis, welzijnswerk, thuiszorg en verpleeghuiszorg, huisartsenzorg en (senioren)ouderenorganisatie. Het heeft geresulteerd in Drenthe-breed actuele thema’s rondom de ouderenzorg te identificeren en te agenderen.

De samenwerkingspartners hebben diverse initiatieven ontwikkeld om knelpunten aan te pakken en het zorglandschap (wonen, zorg en welzijn) te vernieuwen. Deze zijn in 4 thema’s uitgewerkt:

• Monitoring & onderzoek
• ELV & Respijtzorg
• Ontschotten & Omschotten (grensvlakken)
• Dementie Vriendelijk Drenthe

Resultaten

Het resultaat in de regio Drenthe is dat er  integrale ouderenzorg  in Drenthe is. Het wordt vooralsnog gefinancierd uit verschillende financieringsstromen. De integrale ouderenzorgketen zoekt  proactief naar kwetsbare ouderen. Welzijn wordt als essentiële verbinder gezien tussen formele zorg en informele zorg.

Daarnaast heeft een werkgroep, op basis van het raamwerk persoonsgerichte en integrale ouderenzorg, een advies geformuleerd voor monitoring en samenwerking. Dit raamwerk zal als basis dienen voor de samenwerking binnen de Alliantie. Voor het vormen van een passende samenwerkingsvorm (governance) is een subsidie van ZonMW toegekend.

Ook is er een inventarisatie gemaakt van knelpunten bij de vier regionale Eerstelijns Verblijf (ELV) coördinatiepunten, zij regelen kortdurende opvang voor ouderen die dat nodig hebben. Gebleken is dat de ELV-coördinatie in basis goed georganiseerd is. Maar de coördinatie voor de juiste zorg op de juiste plek kan verbeterd worden. Een mooie uitdaging voor 2020.

Daarnaast is er rond het thema respijtzorg een pilot Logeerzorg gestart, waarbij behoefte van mantelzorgers voor tijdelijk verblijf worden geïnventariseerd om uiteindelijk te komen met een oplossing voor het ontlasten van mantelzorgers.

Vanuit verschillende regiobijeenkomsten ‘Grensvlakken in de Ouderenzorg’ zijn twee urgente thema’s benoemd: onafhankelijke, domein overstijgende cliëntondersteuning en maaltijdvoorziening. Gebleken is dat een onafhankelijk cliëntondersteuner van groot belang is voor het welzijn van ouderen. Iemand die ze wegwijs maakt in de regels, financiering en mogelijkheden is enorm belangrijk. In 2020 willen we een dergelijke functie realiseren. Bij de maaltijdvoorziening was lange tijd niet duidelijk uit welke wet dit geregeld moest worden. Het idee is nu om een pilot in Drenthe de wijkverpleegkundige een zwaarwegende rol te geven waarin zij zwaarwegend advies mag geven voor de maaltijdondersteuning vanuit de Wmo. Voor ouderen is dit fijn, ze krijgen minder mensen over de vloer, de financiering is geregeld en het is veel sneller voor elkaar dan voor die tijd.

De provinciale werkgroep heeft de taak gemeenten, provincie en Zilveren Kruis te ondersteunen bij het maken van plannen om in de eigen setting aan de slag te gaan met het thema ‘Dementievriendelijk’. Met de ondersteuning kunnen de verschillende partijen de doelen halen die in het convenant gesteld zijn. In 2020 wordt hier uitwerking aan gegeven.

• Gerelateerd nieuws uit 2020:

Nieuws van de Alliantie Drentse Zorg Voor Ouderen