In de Drents-Groningse Veenkoloniën leven 14.000 gezinnen in armoede, vaak generatie op generatie. Onderzoekers van de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen deden vijf jaar lang onderzoek naar het ontstaan en voortduren van armoede door generaties heen. Uit het onderzoek blijkt dat maatwerk en langetermijnplanning nodig zijn om overerfbare armoede in de Veenkoloniën te doorbreken. In opdracht van de provincies Drenthe en Groningen en in nauwe samenwerking met de Alliantie van Kracht is het onderzoek uitgevoerd.
Onderzoekers prof. dr. Tialda Haartsen (RUG), dr. Sander van Lanen (RUG) en dr. Erik Meij (RUG/Sociaal Planbureau Groningen & Trendbureau Drenthe, onderdeel van CMO STAMM) vertellen: “We hebben meerdere generaties uit 23 families geïnterviewd. Hieruit blijkt dat er niet één vorm van overerfbare armoede is. Dé arme bestaat niet. Er is dus ook niet één oplossing die voor iedereen werkt. De belangrijkste les uit het onderzoek is: maak maatwerk mogelijk. Hiervoor moeten veel organisaties terug naar de tekentafel om de mens of het gezin in armoede centraal te stellen en te werken aan langdurige relaties, onderlinge samenwerking en continuïteit van ondersteuning en hulpverlening.”
Gedeputeerde Tjeerd van Dekken, provincie Groningen: “Het onderzoek laat duidelijk een kloof zien tussen dat wat iemand die in armoede leeft nodig heeft en wat er geboden wordt aan hulp. Door het onderzoek weten we dat families in armoede hun eigen situatie en mogelijkheden vaak anders inschatten dan de hulpverleners. Het overheidsbeleid, de regels en voorzieningen moeten daarom op het perspectief van het gezin aansluiten. Alleen zo kan de vicieuze cirkel doorbroken worden. De onderzoeksresultaten bieden hiervoor voldoende handvatten die in de praktijk gebruikt kunnen worden.”
Het onderzoek is afgerond. Op basis van de kennis uit het onderzoek bouwen we binnen de Alliantie van Kracht met 42 partners gezamenlijk aan een programma voor 20 jaar. Waarbij we in de systeemwereld de randvoorwaarden mogelijk maken voor maatwerk (geen projecten, maar bestaande structuren versterken) en experimenteren in wijken, dorpen en buurten. De Alliantie van Kracht organiseert de komende maanden diverse werksessies met ervaringsdeskundigen, professionals, maatschappelijke organisaties en ambtenaren om het vervolg gezamenlijk uit te werken. In die sessies worden de wetenschappelijke inzichten omgezet naar actie in de praktijk.
Gedeputeerde Hans Kuipers (Drenthe): “We weten dat overerfbare armoede hardnekkig is en dat er geen één oplossing is voor alle problemen. Maatwerk is nodig en een langdurige aanpak is handig. De vraag blijft hoe we ruimte voor maatwerk houden in het langdurig plannen, zonder de boel te dicht te timmeren. Of wat doen we als langetermijndoelen vanuit overheidsbeleid niet overeenkomen met die van families in armoede? Dit zijn vragen die in vervolgsessies samen met partners zoals de Alliantie van Kracht uitgewerkt worden.”
Overerfbare armoede is niet in één generatie is ontstaan. Het oplossen van deze armoede is daarom ook een kwestie van de lange adem. De Alliantie van Kracht is een netwerk van 42 partners dat samen met de bewoners uit het Drents-Groningse veenkoloniale gebied werkt aan het doorbreken van overerfbare armoede.
Een samenvatting van het onderzoek is beschikbaar via: Essay Intergenerationele armoede
Zie ook de overige onderzoeksrapporten op de website van de Alliantie van Kracht.
Discriminatie op grond van ras en huidskleur is de meest gemelde discriminatiegrond in het Noorden. Ook in Drenthe. Dat blijkt uit de Monitor Discriminatie 2022 Noord-Nederland van de drie noordelijke meldpunten en de Politie-eenheid Noord-Nederland. Het totaal aantal geregistreerde meldingen daalde bij zowel de anti-discriminatievoorzieningen (van 733 naar 559), bij de politie (van 566 naar 529) en bij het College van de Rechten voor de Mens (van 47 naar 37). Er lijkt een relatie te zijn met de afname van corona en de daarmee samenhangende maatregelen.
Elk jaar weer blijkt dat het aantal meldingen op grond van afkomst en huidskleur het meest gemeld wordt. In 2022 ging het om bijna de helft van alle meldingen (44%). Het thema racisme is een veel besproken onderwerp in het publiek debat. Minister-President Rutte bood zijn excuses aan voor het Nederlandse aandeel aan het slavernijverleden. Het Kabinet erkende dat er sprake was van institutioneel racisme bij de toeslagenaffaire. De politie kwam in de media vanwege de documentaire ‘De blauwe familie’. En in september 2002 presenteerde de Nationaal Coördinator tegen Discriminatie en Racisme (NCDR), Rabin S. Baldewsingh, een Nationaal Programma.
Ook in Drenthe waren er meldingen met schrijnende situaties waarin racisme een rol speelt. Uitgescholden worden op het voetbalveld omdat je een andere huidskleur hebt, regelmatig de inhoud van je tas moeten laten zien in winkels omdat je een donkere huidskleur hebt, of gepest worden op je werk omdat je uit een ander land komt. Discriminatie op grond van afkomst en huidskleur heeft veel impact op mensen die er bijna dagelijks mee geconfronteerd worden. Het is belangrijk om te blijven werken aan bewustwording en (h)erkenning.
In 2022 was er veel aandacht voor het thema (seksueel) grensoverschrijdend gedrag. Bij tal van organisaties kwam dit gedrag in hun organisatie naar buiten. Bij de drie noordelijke meldpunten kwamen hierover meer vragen voor adviezen dan voorheen. Mogelijk verklaart dit waarom het aantal meldingen op grond van geslacht met 3% steeg. Ook verklaart het mogelijk de plekken waar discriminatie ervaren is, namelijk de arbeidsmarkt (17 meldingen) en collectieve voorzieningen (100 meldingen). Om dit met zekerheid te stellen, is verder onderzoek nodig. De meldpunten blijven ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgen om zo de meest adequate ondersteuning te bieden. Denk aan het geven van adviezen, een luisterend oor, passende ondersteuning, doorverwijzing, trainingen of protocollen (op maat).
Naast discriminatie op wettelijke gronden, ervaren mensen ook discriminatie waarover de wet niets zegt. Vaak geven de meldingen over de niet-wettelijke gronden een signaal af over wat er leeft onder mensen. Waar de frustraties zijn en waarin de Wet Gelijke Behandeling nog niet voorziet. Dit aantal meldingen nam in 2022 fors af. Waren er in 2021 nog 149 meldingen, in 2022 ging het nog om 39 in totaal. Deze afname is zeer waarschijnlijk te verklaren door de afname van corona en de bijbehorende maatregelen.
De Monitor Discriminatie Noord-Nederland 2022 is een compact, publieksvriendelijk feitenblad over het thema ‘discriminatie’ in Noord-Nederland. Naast cijfers, is er ook informatie hoe Meldpunt Discrimatie Drenthe, Discriminatie Meldpunt Groningen en Tûmba door middel van voorlichtingen en gastlessen aandacht geven aan deze thematiek.
CMO STAMM faciliteert Meldpunt Discriminatie Drenthe.
2022 was een jaar met de nodige uitdagingen. Oorlog in Oekraïne, enorme stijging van de energieprijzen, sterk oplopende inflatie en toenemende polarisatie zorgden voor een bewogen jaar voor de Groningse en Drentse samenleving.
De meest kwetsbare Groningers en Drenten raakten door de stijgende prijzen verder achterop en steeds vaker konden ook Groningers en Drenten met middeninkomens de rekeningen niet meer betalen. Bovendien maken mensen zich steeds vaker zorgen over verslechterde omgangsvormen en verharding in het politieke en publieke debat. We staan voor grote opgaven waar we samen mee aan de slag moeten.
In 2022 zijn wij hard aan de slag gegaan met deze opgaven. Met Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe gaven wij inzicht in de ontwikkeling van de Brede Welvaart, de effecten van de stijgende energieprijzen en de wensen en behoeften van Groningse en Drentse ouderen op het gebied van langer thuis wonen. Met het Groninger Panel en Drents Panel brachten wij ervaringen en meningen van inwoners in beeld. Wat speelt er, wat willen Groningers en Drenten en waar schuurt het? Met goede en betrouwbare informatie over actuele ontwikkelingen konden we beleidsmakers en bestuurders helpen.
Samen met onze partners ontwikkelden wij in 2022 innovatieve oplossingen voor onder meer de aanpak van energie- en intergenerationele armoede, de opgaven binnen de zorg in Drenthe en ontwikkelden we een jeugdpanel om jongeren te laten meepraten en meedenken over thema’s die spelen in de provincie Groningen. We sloegen de handen ineen met de lancering van het Nationaal Netwerk Brede Welvaart.
Ons team werkte weer hard aan een vitaal en sociaal Groningen en Drenthe, met gelijke kansen voor iedereen, nu en in de toekomst. Op basis van heldere feiten en cijfers, innovatiekracht, kennis van zaken en het vermogen te verbinden. Met een scherp oog voor de mensen voor wie we het doen en vol vertrouwen in hun kracht. Dit jaarverslag geeft een compacte impressie van onze inzet in 2022.
Ik wens jullie veel leesplezier.
Roos Jelier
Waarnemend directeur-bestuurder
Lees het jaarverslag 2022; Aan de slag met grote opgaven, Sociaal Planbureau Groningen
Lees het jaarverslag 2022; Aan de slag met grote opgaven, Trendbureau Drenthe
Steenwijksmoer is een klein dorp in de gemeente Coevorden met 950 inwoners. Net als in veel andere dorpen in Zuidoost-Drenthe staan de voorzieningen er onder druk, mede door ontgroening en vergrijzing. Dorpen beseffen dat het op eigen regie en eigen inzet aankomt als ze deze voorzieningen voor de toekomst willen behouden. Ook Steenwijksmoer is zich zeer bewust van de eigen verantwoordelijkheid en de eigen rol voor het behoud van de leefbaarheid van het dorp. De sterke sociale samenhang en de daarmee gepaard gaande burgerkracht vormen een belangrijke basis voor nieuwe ondernemende initiatieven.
Met deze insteek nam Steenwijksmoer het initiatief om in het centrum van het dorp een duurzame ontmoetingsplek te creëren. De focus ligt daarbij op gezonde leefstijl, brede welvaart, bewegen en ontmoeten. Voor alle leeftijden, van jong tot oud. Toekomstige generaties moeten in het dorp vitaal en energiek oud kunnen worden.
Midden tussen een aantal sportvoorzieningen stond het dorpshuis dat schreeuwde om modernisering en verduurzaming. Gesprekken in het dorp, een enquête en intensief contact met de verenigingen lieten zien hoezeer men deze centrale locatie omarmt en weer tot dé plek in het dorp wil maken: een bruisende plek voor ontmoeten en bewegen. Ook stond midden in het dorp een verlaten tennisveld, met een klein gebouwtje dat niet gebruikt werd. Perfect geschikt als opslagplek voor het dorpshuis.
Dorpsbewoners maakten onder de titel “Ontmoeten en Bewegen in Steenwijksmoer” een ambitieus en veelomvattend plan en zetten in op het realiseren van een lang gekoesterde wens:
Maar… hoe krijgt een dorp met 950 inwoners dit voor elkaar? Wat kun je zelf met vrijwillige inzet doen? Hoe regel je de financiën? Hoe organiseer en coördineer je de uitvoering?
Een doordacht plan dat van onderop in een dorp ontstaat en wordt ontwikkeld, kan rekenen op de steun van de bewoners. Vanuit een sterke betrokkenheid werkten veel bewoners mee en werden er maar liefst zo’n 2.700 vrijwilligersuren gedraaid. De breedheid van het plan stond garant voor een een groot aantal samenwerkingspartners. Naast deze steun moest ook een manier gevonden worden om de investeringen te dekken. Deels investeerden bewoners zelf en deels kwam het geld van een serie fondsen (onder meer Oranjefonds, VSB-fonds, RABO-fonds en Kansfonds) en van LEADER, het Europese subsidieprogramma voor Zuidoost-Drenthe. Dit alles onder de bezielende leiding van Plaatselijk belang en de Stichting Dorpshuis.
Onlangs is het project Ontmoeten en Bewegen in Steenwijksmoer feestelijk afgerond en het resultaat liegt er niet om:
Mogelijk gemaakt door:
CMO STAMM was als adviseur betrokken bij het project Ontmoeten en Bewegen in Steenwijksmoer.
Vanaf 1 april 2023 is Roos Jelier waarnemend directeur-bestuurder van CMO STAMM, Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe. Huidig directeur-bestuurder a.i. Marieke Seip draagt haar werkzaamheden over aan Roos Jelier. Marieke Seip blijft in de eerste periode op de achtergrond betrokken bij CMO STAMM.
Roos is als manager al langere tijd verbonden aan CMO STAMM en is dus bekend met de organisatie en het werk. Met haar ervaring in het zorgdomein en ervaring in allerlei maatschappelijke vraagstukken, vanuit verschillende rollen, levert ze al een belangrijke bijdrage aan de organisatie. Deze waardevolle ervaring gaat Roos de komende periode inzetten als waarnemend directeur-bestuurder.
Wat is in een doolhof de weg naar passende ondersteuning? En hoe kan dit anders? Deelnemers aan de bijeenkomst ‘Maatwerk in actie!’ ervoeren het fysiek. Hoe treffend is het om mensen in chaos binnen te laten komen en van het kastje naar de muur te sturen. Welcome in real life. Om vervolgens met alle aanwezigen in te zoomen op maatwerk en doorbraken, vanuit verschillende invalshoeken. Een waardevolle middag!
Donderdag 2 februari, een regenachtige dag in Zuidwolde. Een doolhof waarin deelnemers konden ervaren wat de weg naar passende ondersteuning voor Joep is geweest. Daarna prachtige voorbeelden en verhalen over hoe dit anders kan. Door oprecht te luisteren naar wat een inwoner nodig heeft. Door mogelijk te maken wat in het woud van regels en wetten niet meer haalbaar lijkt.
Jill vertelde die middag haar verhaal. Een aantal jaren geleden ging ze met DoorbraakNetwerk Groningen op zoek naar een oplossing om niet meer afhankelijk te zijn van collectief vervoer. Lees haar verhaal in het artikel De kracht van een eigen oplossing. Hoe zij en haar dochter dankzij een maatwerkoplossing een geweldige hoeveelheid vrijheid kregen. En hoe dat bovendien een grote besparing voor de gemeente betekende.
We waren het met elkaar eens die donderdag. Vaak volstaat de beschikbare hulp en ondersteuning, maar voor inwoners voor wie dat niet voor geldt, is maatwerk nodig. Een doorbraak. Dan kan de meest passende oplossing toch geboden worden. Samen kunnen we leren van de oplossingen. Zo wordt maatwerk de spiegel voor het sociaal domein en kunnen we meer inwoners beter ondersteunen.
DoorbraakNetwerk Groningen deelde haar kennis en ervaring. Zij hebben inmiddels een aantal jaar ervaring met het realiseren van doorbraken. Ben jij ook benieuw naar hoe dat in zijn werk gaat? Neem eens een kijkje op hun spiksplinternieuwe website: doorbraaknetwerkgroningen.nl.
De landelijke overheid heeft de afgelopen jaren hard gewerkt aan het bouwen van hulpstructuur om professionals van gemeenten en uitvoeringsorganisaties te helpen bij het organiseren van maatwerk. Dus ga je in jouw gemeente aan de slag met maatwerk, check: maatwerkmultiprobleemhuishoudens.nl
Natuurlijk was er nog veel meer. Zo vertelden de mensen van Domesta en Eemshout hoe zij dagelijks het verschil maken voor mensen. Ook de gemeente Midden-Groningen deelde haar ervaringen. We gingen aan de slag met canvassen en bespraken oplossingen voor herkenbare knelpunten. Al met al een bijzondere middag, en hopelijk een flinke ‘boost’ om meer maatwerk te gaan bieden in Groningen en Drenthe!
Zowel landelijk, regionaal, als lokaal moeten we na gaan denken over oplossingen rondom de combinatie wonen & zorg. Steeds vaker zullen senioren en mensen met een fysieke of psychische kwetsbaarheid zelfstandig blijven wonen in de wijk of het dorp. Dat maakt dat we op een andere manier naar de leeftijd van onze wijken en dorpen moeten kijken. De krapte op de woning- en arbeidsmarkt maakt dat er niet eenvoudiger op. De BOCE-gemeenten (Borger-Odoorn, Coevorden en Emmen) voelen de urgentie van dit thema en lopen met hun woonzorgvisie ‘Wonen zonder zorgen’ voorop. CMO STAMM gaat de regio helpen om deze visie concreter te maken en om te komen tot een Woonzorgakkoord met partijen in de regio.
De woonzorgvisie ‘Wonen zonder zorgen’ laat zien welke ambities en uitgangspunten er worden nagestreefd in de regio als het gaat om wonen & zorg. Er zijn drie thema’s geformuleerd:
Deze visie is samen met welzijnsorganisaties, woningcorporaties, zorgorganisaties en belangenorganisaties van huurders en inwoners opgesteld. Maar, zoals men vaak roept ‘‘in een visie kan je niet wonen’’. En daarom wordt nu de vervolgstap gezet om een gezamenlijk uitvoeringsprogramma op te stellen, met daaraan verbonden een woonzorgakkoord. Om hieraan vorm en inhoud te geven worden er verschillende bijeenkomsten georganiseerd de komende maanden. Zowel op thema, als per gemeente wordt de inhoud beetgepakt. Verschillende partijen in het veld worden hiervoor breed uitgenodigd. Van welzijn tot wonen en van zorgprofessional tot buurthuis. In het traject is zowel ruimte voor concretisering van visie en ambitie, als voor de verbinding met de praktijk door middel van zogenaamde ‘proeftuinen’. Dit zijn projecten of plekken in de regio waar de verbinding tussen wonen en zorg al gelegd wordt of waar kansen zijn om hiermee te gaan experimenteren.
De procesbegeleiding vanuit CMO STAMM is recent gestart en zal in ieder geval tot en met de zomer van 2023 doorlopen. De eerste bijeenkomsten worden nu gepland en de inhoud zal geleidelijk aan vorm gaan krijgen.
Welke mechanismen leiden ertoe dat de jeugdzorg keer op keer vastloopt? Sharon Stellaard onderzocht en promoveerde op de ontwikkelingen in de Jeugdzorg in de afgelopen 40 jaar en trekt in het boek ‘Boemerangbeleid’ ontluisterende conclusies. Haar boek laat de uitwerking van een halve eeuw aan beleidshervormingen zien op het terrein van passend onderwijs en jeugdzorg. Dit levert een verhaal, en patronen op die dit verloop verhelderen. Iedereen die in deze domeinen werkzaam is, zou deze patronen moeten kennen.
‘‘Bijna veertig jaar stelselhervormingen in de jeugdzorg en het (passend) onderwijs hebben nauwelijks geleid tot verbeteringen. Wel creëerden ze nieuwe problemen, die de uitvoering duurder en complexer maken’’, aldus bestuurswetenschapper Sharon Stellaard.
‘‘Beide beleidsterreinen worden daardoor steeds complexer, de uitvoering wordt duurder, maar aan de problemen van kinderen, gezinnen en scholen verandert vrijwel niets’’, is de haar zelf ook treurig stemmende conclusie die Stellaard trekt in haar dissertatie voor haar promotie aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
Sharon Stellaard doet zelf jarenlange ervaring op als jeugdzorgmedewerker in verschillende rollen in de jeugdzorg en op het snijvlak met het onderwijs. Bij iedere nieuwe hervorming had ze goede hoop. Daar ontdekte ze dat oude ideeën die niet werkten weer opnieuw van stal werden gehaald.
‘‘Oude problemen zijn hardnekkig, nieuwe ontstaan ten gevolge van het hervormingsbeleid. Iedere hervorming is te zien als een reactie op de problemen die voortkomen uit de daaraan voorafgaande en vormt de oorzaak voor de daaropvolgende hervorming’’, aldus Stellaard. Haar boodschap is dat beleidsfalen vraagt om meer reflectie, en niet om snel ‘pleisters plakken’, bijvoorbeeld onder druk van de politiek.
In haar proefschrift reconstrueert Stellaard de geschiedenis van het jeugdzorgbeleid in Nederland vanaf 1905. Ze gaat zover terug in de tijd om te kunnen ontdekken welke mechanismen ertoe leiden dat de jeugdzorg keer op keer vastloopt. Ze ontdekte dat er veel subjectieve aannames worden gedaan en overtuigingen leven die niet worden onderkend als subjectief, maar worden beschouwd als objectieve waarheden.
Het patroon dat Stellaard ziet, is dat elke nieuwe hervorming de weeffouten van eerder beleid moet oplossen, maar daarbij nieuwe doet ontstaan. Als voorbeeld verwijst ze naar de Wet op de jeugdhulpverlening uit 1989, die de jeugdzorg decentraliseerde naar provincies. Van die bestuurslaag werd gedacht dat die het best de jeugdzorg regionaal konden organiseren, inkopen en aansturen. ‘‘De problemen betroffen in 1989 de geringe aansluiting tussen behoefte en aanbod, het ontbreken van samenhang in het zorgaanbod, gescheiden bestuurlijke verantwoordelijkheden, de positie van de meest kwetsbare kinderen in, en de financiële beheersbaarheid van, het stelsel. De problemen waren nagenoeg hetzelfde als die we zien in 2023.’’
De jeugdwet van 2015 richtte zich meer op de lichte zorg, in de hoop het beroep op zware zorg te reduceren. ‘‘We hadden tot dan het Bureau Jeugdzorg (BJZ) als onafhankelijke toegangspoort. Dat mocht zelf geen zorg leveren en moest los van zorgaanbieders bepalen wat nodig was. Een gemedicaliseerd model dat niet leidde tot vraagsturing, maar sturing van de vraag. Paste jouw vraag niet bij het behandelaanbod van de zorgaanbieder, dan had je überhaupt geen recht op jeugdzorg. BJZ was er zelf gekomen als reactie op de jeugdhulpadviesteams, die in de ogen van de toenmalige beleidsbeoordelaars subjectief handelden. Wat zien we nu? Voor het oplossen van de huidige problemen gaan we naar regionale aansturing van specialistische zorg en regionale expertteams. Vergelijkbare sturingsinstrumenten als in 1989.’’
Met haar bevindingen wil Stellaard geen enkele betrokken partij de oren wassen, maar ze vraagt die wel kritisch te zijn op hun eigen rol. De vraag naar meer geld of, zoals sommige zorgaanbieders nu doen, landelijk inkopen, is de voor de hand liggende reflex, maar zal in Stellaards ogen de problemen niet oplossen. ‘‘Die dynamiek helpt niet als je echt wil dat dingen anders gaan.’’
Nationaal Programma Groningen en Ideeënbank Groningen – CMO STAMM organiseerden op 9 februari 2023 de eerste live editie van de Fondsendag. Met ruim 90 deelnemers was dit netwerkevenement, dat we voorgaande keren vanwege corona online organiseerden, een groot succes. Groningers met een goed idee dat bijdraagt aan de toekomst van onze provincie konden er terecht voor advies en financiering. Er waren in totaal 17 landelijke en regionale fondsen en adviseurs aanwezig.
Tijdens de Fondsendag konden deelnemers op een speciale markt in gesprek met fondsen en adviseurs. Adviseurs van bijvoorbeeld Samenwerkingsverband Noord-Nederland, CMO STAMM, GroBusiness, KultuurLoket en Groninger Dorpen stonden klaar voor het geven van persoonlijk advies en het bespreken van eventuele vervolgstappen.
Twaalf deelnemers kregen de ruimte om hun project in slechts vijf minuten te pitchen, oftewel presenteren. Vervolgens gaven adviseurs, fondsen en andere deelnemers advies.
Tussen de pitchrondes werden er drie workshops gegeven door Vrijwilligers Centraal. Zo gaven Peter van der Molen, adviseur bij Huis van de Sport, en Marcel Endendijk, adviseur bij CMO STAMM, een workshop over het opstarten van een initiatief. “Het was een leuke diverse groep mensen met toffe ideeën. In de workshop helpen we om van idee naar uitvoering te komen.”
Wil je nog even nagenieten van de Fondsendag? Lees dan het nieuwsbericht van NPG en bekijk de aftermovie:
Meer info? neem gerust contact met ons op via: info@nationaalprogrammagroningen.nl of info@ideeenbankgroningen.nl.
Wat is brede welvaart en waarom is er nu een speciale leerstoel? Aleid Brouwer, senior onderzoeker en bijzonder hoogleraar Brede Welvaart en Kansen(on)gelijkheid, vertelt het je in een korte video.
CMO STAMM en de Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen hebben Aleid Brouwer aangesteld als bijzonder hoogleraar Brede Welvaart en Kansen(on)gelijkheid, gecombineerd met een functie als senior onderzoeker op het thema brede welvaart bij kenniscentrum CMO STAMM en haar onderzoeksbureaus Sociaal Planbureau Groningen & Trendbureau Drenthe. De combinatie van beide functies zorgt voor verdiepende kennis op het gebied van brede welvaart en kansen(on)gelijkheid in Noord-Nederland, die functioneel kan worden toegepast in de praktijk.
Inmiddels is de 60e kandidaat naar het New Jobportunities 2.0 traject geleid. Het doel van New Jobportunities 2.0 om 100 werkzoekenden aan een baan of opleiding te helpen komt zo steeds dichterbij.
Via allerlei kanalen komen ze binnen: via de klantmanagers van de betrokken gemeenten in Zuid- en Oost-Drenthe, via het UWV, Social Media, re-integratieorganisaties of via mond-op-mond. New Jobportunities 2.0 loopt nog tot eind dit jaar door en heeft (meer) maatwerkbudget vrijgemaakt voor o.a. taallessen en coaching on the job. Daarna wordt het geborgd via het UWV Werkplein Emmen.
De kandidaten hebben maar liefst 15 verschillende nationaliteiten, waarvan ook een deel meedoet in het CV Boost-programma, aangeboden door de Hanzehogeschool in Groningen, in samenwerking met de Ems Dollard Regio. Dat maakt de baankansen voor hen nog groter. Op 27 januari werd een feitenblad van de in-, door- en uitstroom van de kandidaten en hun achtergrond in Coevorden gepresenteerd aan alle stakeholders.
Nieuwsgierig geworden? Lees meer over de CV Boost.
Maandelijks wordt er een New Job netwerkbijeenkomst georganiseerd voor (oud-)deelnemers met steeds wisselende workshops en afwisselend in Meppen (Duitsland) en Emmen (Nederland). Hou onze agenda hiervoor in de gaten
Ruim een jaar zingt de hashtag ‘eenlevenlangbewegen’(#ellb) rond. #ellb is een programma waarin iedereen die graag wil bewegen, ook geholpen wordt om te gaan bewegen. Dit lijkt simpel, maar in werkelijkheid lukt het 35% van de mensen niet om hun goede voornemen in actie om te zetten en structureel en op eigen kracht in beweging te komen. Hier zijn veel verschillende redenen voor, maar vaak speelt de afweging zich af in het hoofd. Mentale redenen, vooroordelen of gedachten kunnen mensen ervan weerhouden om te gaan bewegen of om lid te worden van een vereniging, deel te nemen aan een actieve groep of naar een sportschool te gaan. #ellb richt zich op deze groep mensen. Daarbij is ook aandacht voor de jeugd, die straks volwassen wordt. #ellb probeert de jeugd zoveel plezier in bewegen te geven dat ze in de toekomst niet bij de 35% gaan horen.
Sinds Januari 2022 is er een kopgroep van betrokkenen die, door veel uit te wisselen en te praten met mensen uit de doelgroep, komen tot een aanpak. Het is in ieder geval duidelijk dat maximale samenwerking tussen zorg, welzijn en beweging essentieel is. Daarnaast werkt het om mensen individueel te benaderen en om goed te luisteren.
Na 3 ontwikkelbijeenkomsten en een aanhaakbijeenkomst is de kopgroep groeiende. Professionals vanuit sport en bewegen, overheid, welzijn en zorg werken samen met ervaringsdeskundigen. De beleidsambtenaren en bestuurders sport en bewegen ondersteunen de beweging en #ellb is het derde focusthema van het Drentse preventieprogramma Drenthe, Samen Gezond in Beweging. #ellb wordt gecoördineerd door een werkgroep, bestaande uit CMO STAMM, SportDrenthe en Drenthe beweegt.
Als afsluiting van het afgelopen jaar en vooral als opmaat naar lokale ontwikkelingen van #ellb werd op 15 december 2022 een ‘Open Huis’ georganiseerd. Zo’n 50 deelnemers werden ondergedompeld in een carrousel met 10 initiatieven. Binnen deze initiatieven ligt de nadruk op nieuwe doelgroepen en een ander soort activiteiten.
De uitdaging is om nieuwe verbindingen te zien en te maken. Naast het delen van de visie en uitgangspunten gaan de koplopers investeren in de activiteiten op basis van wat (nog) nodig is. Het doel voor 2023 is om de samenwerking, op zowel bestuurlijk, uitvoerend als over verschillende domeinen heen, te versterken voor #ellb.
Meer weten? Lees het Magazine #eenlevenlangbewegen – II
Momenteel gaan vele dorpsorganisaties (zoals jullie vereniging of stichting) door een onzekere en lastige tijd. We snappen heel goed dat jullie nu vooral bezig zijn met zaken zoals jullie financiën, vooral omtrent de energiekosten. Daarnaast zitten jullie wellicht al langer met het vraagstuk rondom vrijwilligers. Over dit laatste onderwerp willen we jullie graag bevragen, om jullie beter te kunnen helpen met dit vraagstuk.
Graag nodigen we je vanuit Huis voor de Sport Groningen, Groninger Dorpen, KultuurLoket en CMO STAMM uit om een enquête in te vullen vanuit het project Vrijwilligers Centraal. De enquête gaat over jullie ervaringen met vrijwilligers. Vrijwilligers zijn al die mensen die zich binnen jullie vereniging of stichting zich inzetten, zonder daarvoor een financiële vergoeding te ontvangen. Ze kunnen wellicht wel een vrijwilligersvergoeding ontvangen, maar ze staan niet op jullie loonlijst en worden niet ingezet als zzp-er.
De vragen die we aan jullie stellen gaan vooral over wie bij jullie zoal vrijwilliger is, hoe de vrijwilliger door jullie gewaardeerd wordt, en of het voor jullie lastig of juist gemakkelijk is om aan nieuwe vrijwilligers te komen. Ook vragen we waar vanuit jullie organisatie behoefte aan is op het gebied van kennisdeling en ondersteuning. De enquêtevragen worden vaak gesteld in stellingen.
Alvast erg bedankt voor het invullen van de enquête! Mochten jullie vragen of opmerkingen hebben over deze vragenlijst, of over het project Vrijwilligers Centraal, neem dan vooral contact op.
Project Vrijwilligers Centraal vindt het belangrijk om mensen die zich inzetten als vrijwilliger in het zonnetje te zetten. Daarom zijn initiatiefnemers Provincie Groningen, Groninger Dorpen, Huis voor de Sport Groningen, CMO STAMM en KultuurLoket deze acties gestart.
Zij geven de komende maanden onder de noemer Vrijwilligers Centraal ondersteuning op maat, experimenteren met verschillende organisaties naar innovatieve maatregelen, zetten vrijwilligers in het zonnetje en organiseren kennis- en leersessies op allerlei onderwerpen voor de huidige besturen en andere vrijwilligers.
In Drenthe wordt gewerkt aan een gezondere werkomgeving bij provincie- en gemeentehuizen en in het bedrijfsleven. Aan de hand van de vier pijlers van de Gezonde Werkvloer-aanpak licht programmamanager Dorien van de Kant (Drenthe Samen Gezond in Beweging*) de ontwikkelingen in de provincie toe. Projectleider Debby Stam van JOGG (Gezonde Jeugd, Gezonde toekomst) vertelt erbij welke stappen JOGG-regisseurs, die hiermee ook aan de slag willen, kunnen zetten.
Op gebied van gezondheidspreventie hebben twaalf Drentse JOGG-gemeenten hun krachten gebundeld en werken ze nauw samen. Diverse partners hebben zich aangesloten bij het Drents werknet, zoals zorgverzekeraars, maatschappelijke organisaties en onderwijsinstellingen. Ze werken aan een gezonde toekomst voor kinderen en jongeren in de provincie. Daarnaast worden er stappen gezet om de werkomgeving gezonder te maken.
Dorien: “Als programmamanager in de provincie ben ik het aanspreekpunt voor alle JOGG-regisseurs in Drenthe. Ze kloppen bij mij aan met vragen en ik organiseer bijeenkomsten over thema’s die te maken hebben met gezondheidspreventie. Deze bijeenkomsten zijn bedoeld om JOGG-regisseurs inspiratie te bieden, maar ook kunnen we zo op informele manier bij elkaar polsen hoe het gaat en waar de JOGG-regisseurs in hun gemeente mee bezig zijn. Elk jaar vraag ik waar de JOGG-regisseurs aandacht aan willen geven. De gezonde werkomgeving kwam ter sprake in meerdere gemeenten. De JOGG-regisseurs wisten echter nog niet hoe ze dit goed konden oppakken. Daarom is er een provinciale inspiratiesessie georganiseerd in samenwerking met JOGG. We hebben de JOGG-regisseurs en Drentse bedrijven uitgenodigd. Vanuit JOGG is meegedacht over het programma en Adviseur Gezonde Omgeving Cécile Prakke was dagvoorzitter.”
Debby: “Een inspiratiesessie organiseren voor de gemeente en lokale partners is een goede stap waar adviseur Cécile Prakke en onze JOGG-ambassadeur Herre Zonderland bij kunnen helpen. Ik raad gemeentelijke organisaties en bedrijven ook aan om over diverse vitaliteitsthema’s trainingen, workshops en cursussen te organiseren waar medewerkers zich voor kunnen aanmelden. Deel feitjes en weetjes over vitaliteit via de interne communicatiekanalen, zoals het intranet. Organiseer een speciale week waarin een vitaliteitsthema centraal staat of sluit aan bij nationale evenementen, zoals de Fiets naar je Werk Dag of de Nationale Traploopweek.”
Dorien: “Een vervolg op onze eerste inspiratiesessie staat al op de planning. Met een inspiratiesessie creëer je bewustwording, maar organisaties moeten ook wel gemotiveerd zijn om aan een gezonde werkomgeving te werken. Met inspirerende voorbeelden in nieuwsbrieven proberen we ook hun enthousiasme aan te wakkeren.”
Dorien: “Onze eerste inspiratiesessie vond plaats in de gemeente Midden-Drenthe die de Ambitie Gezonder voedingsaanbod in gemeentehuizen en provinciehuizen heeft ondertekend. Bij de inspiratiesessie hebben we dit onder de aandacht gebracht. Inmiddels hebben drie Drentse gemeenten de ambitie ondertekend en ik hoop dat meer gemeenten dit gaan doen. Het ondertekenen van deze ambitie is een eerste stap naar een gezonder voedingsaanbod in de bedrijfskantines. Hiermee geven gemeenten ook het goede voorbeeld.”
Debby: “Ook wij hopen dat gemeenten en provincies de ambitie willen ondertekenen. We organiseren daarom landelijke tekenmomenten en de eerstvolgende is op maandag 23 januari. Als JOGG-regisseurs en beleidsmedewerkers hierover meer willen weten kunnen ze contact met mij opnemen. De ondertekenaars van de ambitie gaan aan de slag met het gezonder maken hun bedrijfskantine of hebben de intentie om stappen te zetten.
Dorien: “Gemeenten en bedrijven moeten hun werknemers stimuleren om fit te blijven. Een goed voorbeeld is een ICT-bedrijf dat hun medewerkers via een democratisch proces de helft van de winst laat verdelen. Er zijn focusgroepen, zoals sport, duurzaamheid en goede doelen, waarin ze mogen investeren. Vanuit de focusgroep goede doelen hebben de medewerkers onder meer een fietstocht over de Alpe d’Huez georganiseerd om geld op te halen voor KWF Kankerbestrijding en ze hebben voor deze fietstocht met elkaar getraind. Het bedrijf heeft ook een eigen fitnessruimte, zodat medewerkers onder werktijd kunnen sporten. Ook wordt er niet vastgehouden aan een maximumaantal vrije dagen; werknemers mogen zelf beslissen wanneer ze vrij nemen en hoeveel vrije tijd ze nodig hebben. Tijdens onze inspiratiesessie heeft dit bedrijf een praatje gehouden. We laten bedrijven graag hun verhaal vertellen, dit overtuigt namelijk ook andere organisaties en ondernemers om aan de slag te gaan.”
Debby: “Het gaat een stap verder dan enkel werken aan een gezonde bedrijfskantine. Diverse gezonde leefgewoontes kunnen bij werknemers worden gestimuleerd door in te zetten op voldoende beweging, het creëren van een rookvrije werkomgeving, aandacht voor verantwoord alcoholgebruik en ruimte voor ontspanning. In een arbobeleid, HRM-beleid of P&O-beleid moet er ook aandacht zijn voor vitaliteit en gezondheid. Door de Gezonde Werkvloer-aanpak hierin op te nemen, borg je het en staat het structureel op de agenda.”
Dorien: “Werkgevers kunnen ervoor zorgen dat de werkdruk voor hun werknemers niet te hoog wordt. Het is daarnaast ook belangrijk dat er wordt gewerkt aan het creëren van een rookvrije werkomgeving en dat medewerkers die willen stoppen met roken hulp krijgen. Werknemers kunnen ook ouders of opvoeders zijn. Door een gezonde werkomgeving te ontwikkelen ervaren ze wat de waarde is van een gezonde leefstijl. Dit nemen ze mee naar huis en richting hun kinderen.”
Dorien: “Weinig ziekteverzuim en verloop onder het personeel kunnen een indicatie zijn dat de aanpak succesvol is. Een manier om het effect echt te meten is via een gezondheidstest, waarbij onder meer de conditie en bloeddruk van medewerkers wordt gemeten. Sommige bedrijven bieden dit hun werknemers aan. Ik begrijp het als bedrijven dit inzetten als middel om te monitoren. Gesprekken voeren met werknemers is eveneens belangrijk om inzicht te krijgen in hoe ze hun werkomgeving ervaren.”
Debby: “Als gemeenten en bedrijven aan de slag willen met de Gezonde Werkvloer-aanpak kunnen ze eerst de Gezonde Werkvloer-scan invullen. Deze scan biedt inzicht in hoe gezond de werkomgeving al is en op welke thema’s er nog winst te behalen is. De resultaten uit de scan zijn ook bedoeld om in gesprek te komen met een HR-adviseur, HR-manager of beleidsadviseur over vitaliteit binnen de organisatie.”
Wil je ook de werkomgeving gezonder maken? Organiseer een Gezonde Werkvloersessie in jouw gemeente of regio met lokale partners. Of ondertekenen het Ambitiedocument tijdens het landelijke ondertekenmoment op maandag 23 januari 2023. Stel je vragen aan projectleider Gezond Werknet Debby Stam.
Afgelopen 4 jaar hebben we veel geleerd in het ZonMw-project Aan de slag met preventie in de Drentse gemeenten. Een samenwerkingsproject tussen de twaalf Drentse gemeenten, GGD Drenthe, CMO STAMM, SportDrenthe, Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Noord-Nederland en de Werkplaats Sociaal Domein met als doel een integrale aanpak van preventie in de Drentse gemeenten voor de gezondheid van de inwoners. Er zijn in de gemeenten mooie stappen gezet richting een integrale aanpak gezondheidspreventie. Wij zijn trots op het eindproduct, een document over de ontwikkelde werkmethodiek met heel veel voorbeelden.
De belangrijkste uitkomst van de afgelopen 4 jaar is de manier van werken die we hebben toegepast en geïmplementeerd. Bij deze werkwijze wordt er integraal gekeken naar de gezondheidsproblematiek en worden eindgebruikers nadrukkelijk betrokken in het gehele proces. Deze werkmethodiek is als volgt te beschrijven: ‘keuzes maken op basis van kwantitatieve en kwalitatieve gegevens en de dialoog met en het betrekken van inwoners, professionals en andere stakeholders. Vanuit deze aanpak bouwen we aan de mix van interventies, waar we steeds weer met elkaar leren’.
We hebben een prachtig eindproduct gemaakt waarin de werkmethodiek wordt beschreven met vele tips en voorbeelden. De werkmethodiek is geïmplementeerd bij gemeenten en de nieuwe samenwerkingsstructuur in Drenthe – Drenthe Samen Gezond in Beweging.
Bekijk de Werkmethodiek Aan de slag met preventie
Naast de werkmethodiek zijn er ook nog andere producten opgeleverd. Kijk daarvoor op: drenthesamengezond.nl/project/adsmp