Tekst vergroten Tekst verkleinen Letter afstand vergroten Letter afstand verkleinen

Workshops maatschappelijke waarde voor professionals.

Momenteel voert Sociaal Planbureau Groningen het project Maatschappelijke Waarde uit. Binnen dit project biedt het planbureau een workshop aan voor professionals die inwoners ondersteunen in georganiseerde activiteiten en inwonerinitiatieven. De insteek van de workshop is om professionals iets te leren over wat maatschappelijke waarde inhoudt en hoe het zichtbaar kan worden gemaakt.

De Workshop

Sociaal Planbureau Groningen, onderdeel van CMO STAMM, ontwikkelde een methodiek gebaseerd op de Theory of Change (Verandertheorie). Deze methodiek stelt professionals in staat om op simpele maar effectieve wijze de maatschappelijke waarde van een activiteit of initiatief zichtbaar te maken.

De workshop duurt ongeveer 2 uur. Het eerste deel van de workshop gaat over het operationaliseren van het concept maatschappelijke waarde. In het tweede deel gaan deelnemers actief aan de slag met het toepassen van een Verandertheorie op een activiteit of initiatief dat door hen wordt ondersteund. De workshop kan aan professionals kosteloos worden aangeboden, vanwege steun vanuit de provincie Groningen.

Geïnteresseerd?

Is jullie professionele organisatie hierin geïnteresseerd? Meld je dan gauw aan via Erik Meij, projectleider Maatschappelijke Waarde. Mail hem op e.meij@sociaalplanbureaugroningen.nl of bel 06 1358 1471. Ook voor vragen kun je bij hem terecht.

Burgerinitiatieven hebben grote impact in dorpen en steden. Toch wordt maar al te vaak aan burgerinitiatieven gevraagd om de waarde van hun initiatief uit te drukken in op geld te waarderen resultaten. CMO STAMM biedt dergelijke initiatieven advies en ondersteuning bij het realiseren van hun ambities.

Of het nu gaat om het realiseren van een kleinschalig wijkinitiatief, het oprichten van coöperaties, het starten van een moestuin of het realiseren van zorgloketten, ontmoetingsruimtes, huisvesting of een combinatie daarvan: in alle gevallen is de maatschappelijke waarde enorm. Denk alleen maar aan de enorme inzet van actieve inwoners die nodig zijn om te komen tot een burgerinitiatief voor de vitaliteit van de eigen leefomgeving. Die inzet betekent meedoen, participeren, bouwen aan ambitie, het leggen van contacten, samenwerken en gebiedsontwikkeling van onderop en nog zo veel meer. Het staat voor onschatbare waarde.

Buurtcoöperatie voor grijs en groen

Zoals een buurtcoöperatie die de gemeente er met succes van kon overtuigen dat zij prima in staat was om de zorg voor grijs en groen (wegen en bermen) van de gemeente over te nemen. De voorwaarde was wel dat de desbetreffende gemeente het budget voor deze werkzaamheden zou overdragen aan de buurtcoöperatie. Het ging in dit geval om een fors bedrag van ruim een ton. De waarde van het burgerinitiatief werd hier afgemeten aan de kosten die de gemeente gewend was te betalen voor dit onderhoud. De praktijk is inmiddels dat het burgerinitiatief het goedkoper doet dan de gemeente was gewend. De winst wordt besteed aan nieuwe initiatieven in de directe leefomgeving van de inwoners.

Zorg in een nieuw jasje

Of zoals een initiatief dat een visie neerlegde voor een nieuw concept voor wonen en zorg, met een regierol voor inwoners. Door een ontmoetingsplek te realiseren in combinatie met een dorpsloket voor hulp, steun en aandacht voor elkaar en het aangaan van samenwerking met professionele zorgpartners kon de zorg voor het dorp behouden blijven. Ouderen hoeven niet te verhuizen, maar kunnen in hun eigen dorp oud worden, met hun eigen netwerk binnen handbereik. Ook hier zag de gemeente de maatschappelijke waarde en de kostenbesparing op Wmo-indicaties. Dit was een belangrijke drijfveer om het initiatief voor een startfase van twee jaar financieel te ondersteunen.

Maatschappelijke waarde succesvol aantonen

Dit zijn slechts twee voorbeelden, maar er bestaan veel meer succesvolle initiatieven die hun maatschappelijke waarde konden omzetten in financiële steun voor hun plan. Nu een steeds groter beroep op de samenleving en burgerinitiatieven wordt gedaan bij het in stand houden van voorzieningen voor de leefomgeving in brede zin, wordt het steeds belangrijker om de maatschappelijke waarde succesvol aan te tonen.

Experts van Trendbureau Drenthe en Sociaal Planbureau Groningen, beide onderdeel van CMO STAMM, ontwikkelen een instrument dat inzicht biedt in de maatschappelijke waarde van dergelijke initiatieven.

Dat is dé vraag die zowel onze voorgangers en wijzelf ons afvragen. Als net afgestudeerden zochten wij een plek om ervaring op te doen in ons vakgebied. Immers, ervaring staat hoog op het verlanglijstje van werkgevers. Maar hoe kun je werkervaring aantonen als je nét begint aan je carrière? Het antwoord: solliciteer op een werkervaringsplek bij CMO STAMM! 

Werkervaringsplek (WEP) CMO STAMM

Bij CMO STAMM krijg je de kans om zes maanden lang vanaf dag één volwaardig mee te draaien in de organisatie. Je werkt mee aan onderzoeken, evenementen, kennisdeling en voorlichtingen die bijdragen aan het welzijn in de provincies Groningen en Drenthe. De werkzaamheden omvatten ontzettend veel thema’s in het sociale domein, zoals Brede Welvaart, Laaggeletterdheid, Armoede, Schuldhulpverlening en Vroegsignalering. 

Het mooie van de werkervaringsplaatsen bij CMO STAMM is dat je jezelf goed leert kennen. Wat zijn je drijfveren en hoe zit je in elkaar? Je leert perspectieven en standpunten van anderen begrijpen en die samen met je eigen visie te verwerken tot één geheel. Deze ervaringen bieden handvatten om nu, én in de toekomst, beter met collega’s om te gaan. Je kan zelfstandig werken en leert gebruik te maken van je kwaliteiten en vaardigheden. Daarnaast zijn er legio gelegenheden om die te slijpen of uit te breiden. Zo ontwikkel je jezelf écht in rap tempo! 

Je gaat deel uitmaken van een organisatie met een veertigtal hartelijke collega’s met aanstekelijk enthousiasme! Zij bestaan uit een mix van verschillende leeftijden, achtergronden en ervaringen. Van hen zal je ontzettend veel leren. Je merkt vanaf het eerste moment dat zij met passie en bezieling werken aan de vraagstukken in het sociale domein. CMO STAMM ervaren wij daarom als een enorm fijne werkomgeving met professionaliteit én laagdrempeligheid hoog in het vaandel, een plek waar altijd tijd is voor een praatje of een sparringpartner.

Paul Evers – WEP Communicatie

‘Communicatie? Maar jij hebt toch Internationale Betrekkingen gestudeerd?‘ De praktische inslag was voor mij een van de belangrijkste redenen om mij aan te melden voor een werkervaringsplek Communicatie. Tijdens mijn studie Internationale Betrekkingen begon het toch te knagen: ‘Is dit wel de richting die ik wil volgen?’ Kort gezegd, nee. Mijn achtergrond is erg breed, waardoor ik diepte en hands-on vaardigheden miste. Daarbij vond ik het wel erg leuk om midden in een organisatie te staan. Zo krijg je een goed beeld hoe een organisatie in elkaar steekt. 

Na het volgen van een omscholingstraject zocht ik naar een werkplek in de omgeving Groningen. Vrijwel direct kwam ik terecht bij de Werkervaringsplaatsen van CMO STAMM. Het communicatieteam heeft mij hartelijk verwelkomd en ondersteund in het aangaan van deze uitdaging. Iets waar ik Daniëlle en Bart nog steeds erg dankbaar voor ben. Ik mocht langs de hele organisatie bijdragen aan werkzaamheden. Die diversiteit in het werk maakte dat geen dag hetzelfde was. Als WEP Communicatie ben je medeverantwoordelijk voor het uitdragen van de merken CMO STAMM, Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe. 

Anders dan bij mijn vorige stages en werkervaringen ligt het werktempo hoog. Dat is niet erg, maar juist leuk! In mijn WEP-tijd kon ik een eigen invulling geven aan mijn werkzaamheden. Zo kon ik mijn achtergrond en vaardigheden goed toepassen. Naast je eigen taken is er ruimte om aan te sluiten bij andere projecten. Dit maakt dat de weken letterlijk voorbijvliegen. 

Zo heb ik een waslijst aan verschillende werkzaamheden uitgevoerd. In overleg kon ik zoveel oppakken als ik aandurfde en kreeg ik begeleiding waar dat nodig was. Ik heb de sociale mediakanalen en websites onderhouden, webinars gefaciliteerd, interviews gehouden en verwerkt tot nieuwsberichten, feitenbladen ontworpen, vormgeving van documenten verzorgd, input geleverd bij verschillende overleggen en bovenal; samengewerkt met een enorme diversiteit met collega’s en externen.
Dankzij deze WEP ben ik verder en breder gaan kijken voor carrièrepaden. Op die manier heb ik uiteindelijk per 1 september een baan gevonden bij de RUG! 

Ben Venema– WEP Burgerkracht & Overheidsparticipatie

Na mijn studententijd wist ik niet goed wat ik nou precies met mijn studie wilde doen. Als Bestuurskundige in spé ben ik van huis uit een generalist, maar veel vacatures hebben hele specifieke eisen. Misschien dat daarom de Werkervaringsplaats bij CMO STAMM mij zo goed bevallen is. CMO STAMM is namelijk een organisatie binnen het Sociaal Domein met een heel breed palet aan diverse thema’s en projecten. Dat varieerde van Brede Welvaart tot andere grote thema’s als (hardnekkige) Armoede, maar ook Gezondheidszorg en Onderwijs. 

Uiteindelijk ben ik geland binnen het team Burgerkracht & Overheidsparticipatie. Dat sprak mij toch het meeste aan; het helpen van burgerinitiatieven bij de totstandkoming en doorontwikkeling van hun initiatieven. En daarbij tot doel de inwoners in hun kracht te laten staan. Ik ben daarnaast onder andere betrokken geweest bij de Fondsendag van Nationaal Programma Groningen, een evaluatie van een strategisch beleidsplan van scholengemeenschap Dr. Nassaucollege en het organiseren van een netwerkbijeenkomst van Netwerk Zorginitiatieven Drenthe. Ook heb ik in het kader van de Omgevingswet getracht de klantreis in beeld te brengen voor initiatiefnemers omtrent leefomgevingsvraagstukken. Ik heb daarvoor kwalitatief onderzoek mogen doen in de vorm van interviews. 

Kwantitatief onderzoek heb ik gedaan op de datasets van Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe, beide merken van CMO STAMM. Hierin heb ik wel een ontwikkeling doorgemaakt; het was buitengewoon interessant om de meningen van inwoners te peilen op het gebied van COVID-19 en de gevolgen die dit heeft gehad voor de (sociale) mobiliteit van inwoners, de gemeentelijke verkiezingen van 2022 etc. Ik heb veel geleerd van de fijne collega’s als sparringpartners die me altijd verder hielpen bij eventuele vragen! Iedereen is uiterst behulpzaam geweest. 

Word jij één van de nieuwe WEP-ers?

Al met al kunnen wij allebei een Werkervaringsplaats ten zeerste aanraden voor net-afgestudeerden. Zeker als je nog niet helemaal weet wat je wil doen na je studie qua werk. Daarnaast leer je veel in ontzettend korte tijd. Onze persoonlijke ervaringen hebben ons beiden in ieder geval zeer geholpen in wat we nou precies zoeken in een toekomstige baan. Er komen regelmatig nieuwe werkervaringsplaatsen vrij binnen verschillende teams van CMO STAMM. Bekijk de vacaturepagina voor de meest actuele openingen! 

Vragen over onze ervaringen? Stel ze aan Ben of Paul. 

Door proactief en preventief optreden van instanties kan het oplopen van hoge schulden voorkomen worden. Maar hoe kan een professional jongeren het beste benaderen en begeleiden? Wat zijn knelpunten in het contact en hoe voorkom je die? In navolging van de werksessie vroegsignalering van schulden bij jongeren werd Eurocoach Titania Meijering van de Groningse Kredietbank over hun aanpak en bevindingen geïnterviewd.

Dienstverlening

’Het is onze droom dat jongeren weer financieel zelfredzaam worden.’ De Eurocoaches halen de dagelijkse stress weg bij de jongeren. Dit is een aaneenschakeling van kleine successen en overwinningen. Zo durft men weer post open te maken en kunnen ze weer sparen. ’Wanneer een klant 100% aflossing behaalt, is dat altijd een mooi moment.‘ Op jaarbasis melden zich ongeveer 400 jongeren bij de Eurocoaches. Individuele coaches beheren ongeveer 50 casussen.

’Wij zijn dienstverlenend, niet zorgverlenend.’

Het is een hoge drempel voor jongeren om naar een kredietbank te gaan. Vooral het uit handen geven van financiën is lastig. Je hoeft echter niet altijd in budgetbeheer. Wanneer jongeren een bankrekening hebben zonder roodstand en in- en uitgaven goed balanceren, hoeft dat vaak niet. ‘hoe meer zelfredzaam de jongere is, hoe meer ze zelf mogen doen.’

Casussen wisselen sterk, de dienstverlening dus ook. Het begint bij het in kaart brengen van de financiën. Zijn er bijvoorbeeld meerdere schulden of een roodstand? Dan opent de Eurocoach een nieuwe bankrekening. Hiermee zorgen zij ervoor dat jongeren weer overzicht krijgen. Er wordt een balans opgemaakt van de uitgaven en daarna de inkomsten. Hierdoor zoeken de jongeren uit waarom hun uitgaven te groot zijn. Zo zien jongeren waar nog bezuinigd kan worden en of hun inkomsten kunnen worden vergroot. Dit kan bijvoorbeeld door een bijbaantje te nemen. Daarna kan de Eurocoach aan de slag met de specifieke schuldeisers, zoals huisbazen bij huurachterstanden.

De expertise moet liggen bij de juiste professionals. De Eurocoach pakt daarom alleen het financiële vraagstuk op. Soms hoeft de Eurocoach slechts enkele betalingsregelingen te treffen. Als er andere problemen meespelen, zoals psychische, worden andere instanties ingeschakeld. Wanneer bij een casus zich verschillende problemen opstapelen, vindt er overleg plaats met de betrokken instanties.

Leenstelsel

Van de 400 jongeren heeft een deel studiefinanciering. Hierin ligt deels de reden dat jongeren bij de Eurocoach komt. Veel van de jongeren lenen bij om te voorzien in hun dagelijkse behoeftes.
‘Vóór het leenstelsel kon dat redelijk vrijblijvend. Nu draagt dat direct bij aan je schulden.’ Het werk van de Eurocoach is hierdoor soms wrang: ’De schuld bij DUO mogen wij niet meenemen in onze dienstverlening. De lesgelden en het OV wel. Deze langlopende schuld komt dus boven op de schulden (zoals huur) die ze al hebben.’

Uitstroom

Bij het uitstroomtraject bij de Eurocoach kan gekozen worden om door te gaan met budgetbeheer, of te switchen van weekgeld naar maandgeld. ‘Als eerste ga je de lopende kosten (zoals abonnementen en kleine verzekeringen) zelf betalen, daarna de zorgverzekering en als laatste de hoogste last: de huur. Dan stromen ze na 2-3 maanden uit. Of ze dit volhouden verschilt sterk per persoon. Zo was bij een jongere die van weekgeld naar maandgeld ging al na twee weken het budget op. Dan moet je een gesprek voeren over hoe dat kan.’

Benadering

De interactie met jongeren berust op eerlijkheid, openheid en bovenal: een positieve benadering. Hoe makkelijk dit gaat hangt van de persoonlijkheid af. Verschillende instanties sturen de jongeren door, zoals WIJ-teams, scholen en schuldeisers. ‘Sommigen komen met enige weerstand bij ons, vooral als ze zijn doorverwezen. Jongeren kunnen zich ook zélf aanmelden, zij zijn doorgaans meer gemotiveerd om hun schulden op te lossen.’

Het contact met jongeren is doorgaans informeel en wordt onderhouden via WhatsApp. Dit werkt drempelverlagend. Iedere maand heeft de Eurocoach contact met de jongere. Er worden spaarpotjes aangemaakt, zodat men leert vooruit te denken. Dit wordt tastbaar gemaakt door keuzemomenten. Wanneer bijvoorbeeld een wasmachine sneuvelt, kan er gekozen worden om het spaarpotje ‘vakantie’ in te zetten voor vervanging van de machine. Het kiezen van de beste keuze lijkt heel logisch, maar prioriteiten verschillen echter sterk per persoon. Daarin helpt de Eurocoach in de afweging. De keuze moet de jongere echter zelf maken. Die keuze wordt gerespecteerd door de Eurocoach.

Zijn jóuw uitgaven wel in balans?

Nu corona een beetje voorbij is, kan er weer actief geworven worden door de Eurocoaches. Dit doen ze bijvoorbeeld door presentaties op scholen of stands op de KEI-markt. Hier geven zij laagdrempelig inzicht door het stellen van vragen: ‘Zijn jouw uitgaven in balans?’ En ‘hoeveel moet je werken om rond te komen?’ Daarnaast is er instroom door mond-op-mond reclame. ‘We zien gevallen waarin vrienden of vriendinnen met gelijksoortige problemen wordt aangeraden om bij ons hulp te zoeken.’

60% van onze jongeren volgt een mbo-opleiding

Ongeveer 60% van de jongeren volgt een mbo-opleiding. Bij hen speelt hun achtergrond meer mee dan bij hbo- of wo-geschoolden. Zij hebben vaak de (financiële) middelen niet om schuldproblemen te voorkomen of op te lossen. De laatste twee groepen hebben vaker ouders die helpen, of zijn vindingrijker in probleemoplossing. Daarnaast zien Eurocoaches meer aanwas uit de iets minder hoge inkomensgroepen (± € 1.300). Zij komen nu in de problemen door hogere energiekosten. Jongeren komen nog wel eens terug doordat ze het niet kunnen volhouden of door nieuwe problemen. ‘De meesten hebben helaas problematische schulden.’

Opmerkelijk zijn verschillen tussen de aanmeldingen die binnenkomen bij de Eurocoaches. Schulden komen voor in alle lagen van de samenleving. Eurocoaches, en hulp in het algemeen, wordt meer actief aangeboden op mbo-scholen.

‘Ik denk dat een hbo’er minder snel naar ons toe komt, vooral uit schaamte. Bovendien hebben deze jongeren vaker een netwerk waar ze terecht kunnen. Bij mbo’ers is dat minder. Dit verschil komt ook doordat (onze) hulpverlening meer geïntegreerd is in hun schoolpakket. Zij vinden ons dus sneller. We weten niet of de problematiek net zo groot is bij hbo’ers of wo’ers.’

Jouw maatstaaf is niet mijn maatstaaf

In de interactie zijn er vaak discussies in een grijs gebied. Wat vaak terugkomt in de dienstverlening is de mismatch tussen normen en waarden. ‘In onze interactie veroordelen we jongeren niet, dan verlies je de aansluiting. Dat is wel eens lastig als je denkt dat ze andere levenskeuzes zouden moeten maken. Denk hierbij aan voortzetting van, of terugval in, drugsgebruik. Je moet dus blijven meedenken.’ Een simpeler voorbeeld is het maken van afspraken. Jongeren vinden het normaal om met een appje af te zeggen. ‘(Lachend): Ze houden totaal geen rekening met mijn agenda.’

Om de drie maanden wordt samen met de jongere naar de bankafschriften gekeken. Dan zien ze of jongeren in oude gewoontes, zoals verslavingen, terugvallen. ‘Het valt op dat deze groep veel vaker kleine geluksmomentjes koopt, rommeltjes van kleine bedragen.’ Die tellen wel op aan het eind van de maand. Problemen worden vastgesteld en soms creatief opgelost. ’Niet iedereen kan verleidingen weerstaan, maar we laten altijd ruimte voor het verhaal van de jongere. Stel, diegene overkomt iets, maar heeft verzuimd een (aansprakelijkheid)verzekering te betalen. Daardoor zou de jongere 100% van de schade moeten betalen. Wanneer je niet helpt kan de jongere weer dieper in de problemen komen. Maar was dat verzuim bewust? In dat geval kunnen wij niet helpen. Dat blijft lastig te bepalen.’

Als gezien wordt dat het beduidend minder gaat, gaan Eurocoaches het gesprek aan. ‘Vaak vermijden jongeren die afspraken. Via appcontact motiveren wij de jongere om toch langs te komen. We zien dat over de oorzaken praten voor opluchting en berusting zorgt.’

Jongeren houden altijd zelf de financiële keuzes in handen. Het hangt af van de directe omgeving van de jongere of het succes blijvend is. Ze kunnen elkaar stimuleren, maar soms worden ze tegengewerkt door hun relaties of huisgenoten. Dat kan ertoe leiden dat deze jongeren afzien van de diensten van de Eurocoach. Later komen zij dan vaak alsnog bij de Eurocoach terecht voor hun schuldproblemen. Het stoppen met de dienstverlening heeft namelijk flinke financiële consequenties: ‘Dat wat gespaard is, komt terecht bij de schuldeiser. Voor de schulden die nog openstaan worden ze dan weer zelf verantwoordelijk. Bij ons geldt ook een rentestop voor de lopende schulden, dat hebben ze dan niet meer.’

Inclusieve benadering

De dienstverlening van de Eurocoach kenmerkt zich door samenwerking met de jongere en het respectvol omgaan met de keuzes die zij maken. Dit doen zij door een laagdrempelige, inclusieve benadering. Zo houden jongeren zelf in de hand of de dienstverlening slaagt.

Meer weten over de schuldhulpverlening bij jongeren van 18-24 jaar in Groningen? Bezoek dan de webpagina van de Eurocoaches.

Hoe heb je invloed op je directe leefomgeving, de ruimte waarin jij je bevindt? Vaak hoor je pas van plannen als ze al in een vergevorderd stadium zijn. Dat kan ook anders. De provincie Groningen heeft de ambitie om het samenspel met inwoners te verbeteren. Expeditie Participatie heeft daarom drie evenementen georganiseerd: Een Democratietop, een Jongeren Expeditie en een Wandelexpeditie. De thema’s van deze evenementen worden verder besproken in een podcast.

Met de Expeditie Participatie gaat Groningen op zoek naar manieren om de Groningse democratie te versterken. Deze opdracht gaf Liesbeth van de Wetering van de provincie Groningen aan Dushenka van Kooten, namens CMO STAMM, en Marian van Voorn. Met een vernieuwende aanpak, in de vorm van de Expeditie Participatie, wil Groningen samen met inwoners Werken aan Participatie. Dit wordt een continu gesprek tussen de provincie en de inwoners , en soms ook niet-Groningers.

Expeditie Participatie

Onder de titel Expeditie Participatie werd dit jaar gestart met een zoektocht hoe we van Groningen de beste democratie ter wereld kunnen maken. Hoe komen we daar? Wat zijn ideeën, goede voorbeelden en wat vinden we eigenlijk van die ambitie?

Hoe kan je zelf bijdragen aan beleid?

Op de website ExpeditieParticipatie.nl vind je meer informatie en voorbeelden over hoe jíj kan bijdragen aan beleid. Expeditie Participatie organiseerde drie bijeenkomsten waarin verschillende inwoners input voor de beleidsnotitie leverden over wat zij belangrijk vinden. Op deze manier heeft de provincie zoveel mogelijk contact met de inwoners over participatie.

Verhalen uit de Groningse praktijk

Om inzicht te geven in dit proces besprak Marian van Voorn de thema’s van de fysieke bijeenkomsten in een serie podcasts:

  1. De eerste podcast ging over de democratietop, waarbij de inwoners centraal stonden. Hier ging expeditieleider Marian van Voorn in gesprek met Derwin Schorren en Jacques Wallage  over hun zorgen en dromen over de democratie.
  2. De tweede podcast betrof de jongerenexpeditie. Hierin werd gesproken met Marloes Dekker en Jeppe Kok. Twee aanjagers en ondernemers met een rode draad: democratie en participatie met jongeren.
  3. In de meest recente podcast ging Marian in gesprek met gedeputeerde Fleur Gräper en wethouder van de gemeente het Hogeland Eltjo Dijkhuis. Twee bestuurders in de provincie die het hebben over de representatieve, participatieve en maatschappelijke democratie.

Wandelexpeditie

We gaan op een nog te prikken datum op verschillende plekken in Groningen in gesprek met Groningers over de inspraak van dorpen; de wandelexpeditie. Houd de website hiervoor in de gaten.

logo Expeditie Participatie

We hebben een gezamenlijk verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ook de komende generaties ouderen en mensen met een zorgbehoefte veilig en comfortabel kunnen wonen in Drenthe. Deze ambitie staat echter onder druk. Onder andere door de spanning op de woningmarkt en de personeelstekorten in de zorg, tegen een achtergrond van een snel toenemende vraag. Dit zorgt voor een enorme uitdaging. Hiervoor is de werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg in het leven geroepen door Taskforce Wonen en Zorg, partners van de Alliantie Drentse Zorg met Ouderen en Provincie Drenthe. 

De ambitie

De werkgroep heeft als belangrijkste ambitie dat alle Drentse gemeenten in 2022 over een visie op wonen en zorg beschikken. Een woonzorgvisie die is opgesteld in samenspraak met lokale partners in het fysieke en sociale/zorg domein. Een woonzorgvisie die een concrete basis vormt voor lokale uitvoeringsafspraken. De afgelopen maanden is gestart met het begeleiden en organiseren van ambtelijke startgesprekken over de ontwikkeling van een woonzorgvisie. Dit is inmiddels afgerond en de conclusie is dat de meeste gemeenten gestart zijn met het maken van een woonzorgvisies. De werkgroep heeft in deze gesprekken geadviseerd dit te doen middels een lokaal bestuurlijk startgesprek. Ook zijn er goede voorbeelden en handreikingen gedeeld en informatie gegeven over de mogelijkheid voor landelijke ondersteuning vanuit de Taskforce. Knelpunten die gemeenten ervaren zijn capaciteitstekort, expertise, gebrek aan locaties en de enorme ambitie op woningbouw. De werkgroep organiseert op basis van de gespreksronde een viertal kennissessies in een Summerschool.

Summerschool Woonzorgopgave in Drenthe

De werkgroep organiseert in juli, augustus en september een Summerschool voor bestuurders en beleidsadviseurs van gemeenten, bestuurders en staffunctionarissen van woningcorporaties en zorg- en welzijnspartijen. Doel is om te inspireren met goede en praktische voorbeelden en kennis te delen over specifieke thema’s en uitdagingen. De Summerschool bestaat uit vier sessies die online plaatsvinden via Microsoft Teams op dinsdagmiddagen tussen 16:00 en 17:00. We beginnen op dinsdag 19 juli met het thema Impact van het Programma Wonen en Ouderen op de aanpak van de lokale woonzorgopgave.

Met het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO) lanceerde de minister voor Langdurige Zorg op 4 juli jl. een toekomstperspectief inclusief maatregelen, initiatieven en projecten om ervoor te zorgen dat de ouderenzorg ook in de toekomst goed georganiseerd kan worden. Dit programma hangt nauw samen met de Programmalijn Wonen en Ouderen van het ministerie van VRO dat dit najaar verschijnt. Hans Adriani en Heleen Stigter, respectievelijk voorzitter en secretaris van de Taskforce Wonen en Zorg, gaan in gesprek over welke aanknopingspunten het programma bevat voor de lokale en regionale aanpak van de woonzorgopgave.

Benieuwd wat er nodig is om de woonzorgopgave in je gemeente succesvol op te pakken? Wil je je kennis vergroten of inspiratie opdoen over de woonzorgopgave in Drenthe?

MELD JE DAN AAN VOOR (ÉÉN VAN) DE SESSIES!

Werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg

De werkgroep Wonen, Welzijn en Zorg is een samenwerking tussen de Taskforce Wonen en Zorg, partners Alliantie Drentse Zorg met Ouderen en de Provincie Drenthe. Deelnemers zijn: Denktank 60+ Noord, Netwerk Welzijn Drenthe (Coevorden), VVT sector (Tangenborgh), Gemeenten Borger-Odoorn en Assen (VDG), Provincie Drenthe, Actium Wonen (Woningcorporaties Drenthe), Zorgkantoor -Zilveren Kruis, Drents Zorglandschap en de Taskforce Wonen en Zorg. Vanuit CMO STAMM/Trendbureau Drenthe is Simone Barends betrokken als procesbegeleider van deze werkgroep.

In juni is de eerste nieuwsbrief van het Drents Zorglandschap uitgegaan. Met deze nieuwsbrief laten we zien waar we aan werken binnen het Drents Zorglandschap. Het Drents Zorglandschap is de samenwerking tussen de twaalf Drentse gemeenten, Zilveren Kruis, de provincie Drenthe en vele (zorg)organisaties. Het doel van deze regionale samenwerking is om de zorg en ondersteuning voor inwoners in Drenthe efficiënt en in samenhang te organiseren, zodat deze bereikbaar én betaalbaar blijft. Dit gebeurt aan de hand van drie thema’s: Ouderenzorg, Sport & Preventie en GGZ.

In elke nieuwsbrief worden een aantal onderwerpen uitgelicht waar op dat moment aan gewerkt wordt. In de eerste editie van de nieuwsbrief ging het onder meer over de eerste training ouderenparticipatie in Drenthe, het sportgala, en hoe gemeenten aansluiten op de Drentse aanpak wachttijden GGZ.

Stuur deze nieuwsbrief ook vooral door naar collega’s of andere mensen die mogelijk geïnteresseerd zijn in deze ontwikkelingen. Op deze manier kunnen we optimaal kennis delen en de regionale samenwerking verstevigen.

Lees de nieuwsbrief van het Drents Zorglandschap hier.

Op de hoogte blijven?

Ook op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen in het Drents Zorglandschap? Schrijf je in voor de nieuwsbrief van het Drents Zorglandschap.

logo's

In Wedde, Wedderveen, Veelerveen en Vriescheloo binnen de gemeente Westerwolde is het aantal hulpvragen van mensen die last hebben van armoede, laaggeletterdheid en eenzaamheid fors gestegen. De Dorpsondersteuner en vrijwilligers van Wedde dat ’t Lukt constateerden dat er steeds vaker mensen in de problemen komen die zich niet redden in ons systeem, vanwege gecombineerde problemen op het gebied van armoede en (digitale) laaggeletterdheid. Toenemende digitalisering bij de overheid en de complexiteit van de brieven en teksten vergroten de vraag. Stichting Wedde dat ’t Lukt vroeg CMO STAMM om te helpen bij het ontwikkelen van een aanpak. De Provincie Groningen verstrekte de subsidie.

Uitdaging

Het lastige is dat mensen zich vaak schamen voor het feit dat ze zich niet zelf kunnen redden en daardoor niet geneigd zijn zich te melden bij een hulpverlenende instantie. Problemen stapelen zich op als er niet op tijd hulp wordt aangeboden. De uitdaging is om vroegtijdig in contact te komen met deze mensen. En dat kan niet via schriftelijke boodschappen. Daarom is een eenvoudige flyer verspreid met voornamelijk plaatjes en een foto van de Dorpsondersteuner. Vervolgens is er wat later bij deze mensen aangebeld om te vragen of ze hulp nodig hebben. Daarnaast is informatie verstrekt bij lokale evenementen en via de lokale radio. En hebben de 100 vrijwilligers van Wedde dat ’t Lukt via mond-tot-mondreclame de aanpak verspreid.

De Dorpsondersteuner en de vrijwilligers hebben reeds een enorm netwerk in de dorpen. Inwoners weten ze te vinden voor de meer zorggerelateerde vragen. Door de pilot weten ze nu dat ze ook voor problemen rond het invullen van formulieren, het regelen van financiële zaken, orde aanbrengen in de boekhouding, de belastingaangifte, lastige brieven, moeilijke telefoontjes en dergelijke contact op kunnen nemen met de Dorpsondersteuner.

Toename aantal hulpvragen

Het aantal vragen gerelateerd aan (digitale) laaggeletterdheid en armoede en/of schulden is flink toegenomen. En veel vragen zijn door de Dorpsondersteuner en de vrijwilligers relatief eenvoudig op te lossen. Als het contact is gelegd, dan durven de inwoners makkelijker vragen te stellen. Het blijft dan meestal ook niet bij één vraag. Als de problemen te complex zijn, dan schakelt de Dorpsondersteuner de formele aanbieders in.

Het aantal hulpvragen neemt elk jaar verder toe. Gelukkig geldt dat ook voor het aantal vrijwilligers. Een prachtig voorbeeld van hoe je laagdrempelig, in een vroeg stadium, heel dicht bij de mensen om wie het gaat een oplossing kunt bieden op het moment dat mensen vastlopen in het systeem.

Vastlopen in het systeem

Het feit dat steeds meer mensen vastlopen in het systeem verdient meer aandacht. Het is te ingewikkeld geworden voor een aanzienlijk deel van de Nederlandse bevolking om hun eigen zaken te kunnen regelen.

OOG TV Armoede de baas

Bekijk ook het item van OOG TV over Armoede de baas, waarbij de dorpsondersteuner van Wedde een bewoner helpt met het betalen van zijn rekeningen en een interview met Hermien Maarsingh van CMO STAMM.

New Jobportunities 2.0 zorgt dat een talentvolle doelgroep van niet-uitkerings-gerechtigden de arbeidsmarkt op komt in de Duits-Nederlandse grensregio. Het project gaat uit van de kracht van de deelnemers. New Jobportunities helpt hen op weg door de wirwar van regels, mogelijkheden en budgetten. Als voorwaarde voor de verstrekking van de tweede helft van de gevraagde bijdrage voor het project is gesteld dat aangetoond moet zijn dat het project toekomstbestendig is.

Momenteel is Zero to One – zij ondersteunen startups – bezig met het toetsen van verschillende financiële modellen. Met als doel een toekomstbestendig en financieel onafhankelijk New Jobportunities. Reuvekamp van Zero to One: ‘Op basis van ons onderzoek neigen we nu naar het advies dat New Jobportunities beter ondergebracht kan worden bij een publieke organisatie, in plaats van bij een private partij. Hierover zijn we nu in gesprek met het UWV en Agentur für Arbeit. Dit ook met het oog op de toekomst’, licht Reuvekamp toe. ‘De krapte op de arbeidsmarkt zorgt nu voor meer vraag naar Nuggers bij bedrijven, maar we willen ook dat New Jobportunities blijft functioneren als de arbeidsmarkt straks weer veranderd.’

Samenwerking

Het project New Jobportunities 2.0 is een samenwerking van de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe, het UWV, de Agentur für Arbeit Nordhorn, Zero to One, de Volkshochschule Meppen, het Rijnland Instituut en CMO STAMM. Dit project is één van de projecten die mede door de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe tot stand komen. Binnen de Regio Deal werken verschillende partijen met elkaar samen aan het verbeteren van de welvaart in de regio. Met hart voor de regio, van elkaar leren, regionaal denken, het verschil maken en vooral doen. Het project wordt gefinancierd uit Interreg VA-middelen.

partnerlogo's new Jobportunities 2.0

 

Foto: Jos Grooten heeft via New Jobportunities een baan gevonden bij CodeGorilla.

Het project New Jobportunities 2.0  wordt in het kader van het INTERREG V A Programma Deutschland-Nederland mede-gefinancierd met middelen uit de provincies Drenthe, Fryslân en Groningen, alsmede de deelstaat Niedersachsen.

Brede welvaart gaat in essentie over het welzijn van mensen. Dat betekent dat er doelen worden nagestreefd op het gebied van gezondheid, onderwijs en een goede kwaliteit van de leefomgeving. Met de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe werken we samen met zes gemeenten, de provincie en het Rijk aan deze opgaven voor één van de mooiste regio’s van Nederland. Nog deze zomer start de Regio Deal Zuid- en Oost- Drenthe met nieuwe projecten. Eén daarvan is het cross-over project Vitale Dorpen.

Cross-over

De Regio Deal werkt doelgericht aan de bovengenoemde opgaven binnen de aangewezen pijlers Werken, Wonen en Welzijn. Bij het nieuwe project Vitale Dorpen is een duidelijke cross-over, dat gaat over zowel Wonen als Welzijn. De Regio Deal wil dorpen leefbaar houden en een plek laten zijn waar jong en oud plezierig kunnen samenleven. “Hoe blijven de dorpen vitaal en hoe kunnen overheden daarin ondersteunen? Wat kan snel internet bijvoorbeeld betekenen voor onderwijs en zorg in de dorpskernen? Dit zijn vragen waar het over gaat”, vertelt Saskia Duursma van CMO STAMM, één van de partners binnen het project. “We onderzoeken welke elementen in meerdere dorpen werken, zodat deze aan andere dorpen en gemeenten kunnen worden overgedragen.”

“De eerste dorpen zijn gestart met het ondersteuningsaanbod, we gaan nu met de volgende fase starten, zodat we nog meer dorpen en buurten in de regio helpen om vitaler te worden.”

Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe

Meer informatie over de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe en alle projecten, is te vinden op: www.regiodealzuidoostdrenthe.nl.

logo Regio Deal

De Monitor Discriminatie 2021 Noord-Nederland geeft een totaaloverzicht van discriminatie volgens de registraties van de anti-discriminatievoorzieningen (ADV’s) en politie Eenheid Noord-Nederland. De meldingen van de ADV’s zijn binnengekomen via Discriminatie Meldpunt Groningen, Meldpunt Discriminatie Drenthe en Discriminatie Meldpunt Fryslân (Tûmba). In deze Monitor noemen we dit de Meldpunten. Tevens zijn er in deze Monitor cijfers opgenomen van het College voor de Rechten van de Mens (CRM).

Bekijk de Monitor Discriminatie Noord-Nederland 2021

Racisme is opnieuw de meest gemelde vorm van discriminatie in Noord-Nederland. Dat blijkt uit de Monitor Discriminatie 2021 Noord-Nederland. Opvallend genoeg nam het aantal meldingen op grond van racisme alleen in de provincie Drenthe af. In deze provincie nam het aantal meldingen op grond van handicap, of chronische ziekte toe. De Monitor Discriminatie 2021 Noord-Nederland werd op 24 mei door de Politie-eenheid Noord-Nederland en de drie noordelijke anti-discriminatievoorzieningen (Meldpunten), waaronder Meldpunt Discriminatie Drenthe opgericht. Dit meldpunt wordt gefaciliteerd door CMO STAMM.

Racisme

Discriminatie op grond van afkomst of huidskleur (racisme) is in 2021 het meest gemeld bij de noordelijke Meldpunten en bij de politie. In totaal ging 32% van alle meldingen over racisme. Van racisme weten we, onder andere uit wetenschappelijk onderzoek, dat het een behoorlijke impact heeft op het leven van mensen. Racisme vindt vaak indirect plaats en mensen worden hier vaker dan eens mee geconfronteerd. Het gebeurt op het werk, op school, op straat en online. Het is daarmee een zeer hardnekkige vorm van discriminatie die alle aandacht verdient. Opvallend genoeg nam alleen bij het Meldpunt Discriminatie Drenthe het aantal meldingen op deze grond juist af. In Drenthe nam het aantal meldingen op grond van handicap of chronische ziekte wel toe. En dat gold zeker ook voor het aantal meldingen onder de noemer van niet-wettelijke gronden.

Discriminatie meest ervaren vanuit overheid

Discriminatie werd in 2021 het meest ervaren vanuit de overheid. Er kwamen 137 meldingen (23%) binnen over discriminatie vanuit de overheid. Nog nooit zijn er bij de Meldpunten zoveel meldingen binnengekomen waarin gemeld werd over de overheid. Veel van deze meldingen hangen samen met meldingen die gerelateerd waren aan corona, aangezien de overheid deze maatregelen invoerde. Ook in Drenthe hadden de meeste meldingen van discriminatie vanuit de overheid te maken met corona. Uit gesprekken met melders bleek vooral dat er veel wantrouwen is richting overheid. Ook gaven melders vaak aan dat zij nergens terecht konden met hun klacht. Bij de Meldpunten vonden melders een luisterend oor en verdere informatie en advies, waardoor zij zich gehoord voelden.

Coronamaatregelen

Een groot deel van alle discriminatiemeldingen was in 2021 corona-gerelateerd. Meldingen hadden betrekking op de mondkapjes, het vaccinatiebeleid en het coronatoegangsbewijs. De coronamaatregelen waren weer van grote invloed op het (welzijns)gevoel van mensen. Ook in 2021 ervoeren mensen uitsluiting, omdat zij bijvoorbeeld om medische redenen geen mondkapje konden dragen en toch geen toegang kregen tot winkels of openbare locaties.

Meer meldingen handicap en chronische ziekte

Sinds 2016 is het VN-verdrag Handicap in werking getreden. Steeds vaker geven mensen aan dat zij ongelijk behandeld worden op grond van een handicap of chronische ziekte. Het aantal meldingen op deze grond groeit sinds 2016 jaarlijks, ook in Drenthe. In deze provincie ging het om 17,6% van alle meldingen. In het jaar hiervoor was dit nog 12,8%.

Bekijk de Monitor Discriminatie Noord-Nederland 2021

CMO STAMM faciliteert Meldpunt Discriminatie Drenthe.

Op 5 april 2022 gaf Tjeert Poelman van de VNG aan ruim 70 deelnemers een update over de wetten omtrent vroegsignalering van schulden; een bruisend onderwerp sinds de invoering van de WGS in januari 2021. Wat speelt er nou allemaal in de wet- en regelgeving rondom vroegsignalering? Zijn er relevante zaken veranderd en zijn er meer of andere dingen mogelijk in het speelveld? Tjeert liep er met ons doorheen.

De sessie was een groot succes door de goede opkomst, maar vooral ook erg leerzaam en interessant. Zeven belangrijke thema’s werden besproken:

  • Brede schuldenaanpak;
  • Actualiteiten WGS, met Larissa van Es van Divosa en Richard de Leth van gemeente Midden-Groningen als gastsprekers;
  • Energietoeslag en schuldregeling;
  • Beslagvrije voet;
  • Schuldhulp voor ondernemers;
  • Ondersteuningskompas rondom beschermingsbewind, met Jan Willem Scherpenzeel van gemeente Emmen als gastspreker.

Actualiteiten WGS

Divosa, een organisatie die verantwoordelijk is voor de monitoring van data omtrent vroegsignalering, deelde informatie over de eerste cijfers van verschillende aspecten in het proces van vroegsignalering. Denk hierbij bijvoorbeeld aan cijfers van hoe mensen voornamelijk worden benaderd bij verschillende signalen en wat voor type benadering het meeste contact oplevert. In mei komt Divosa met een eerste officiële publicatie over deze cijfers, wat interessante resultaten en inzichten biedt.

Richard de Leth vertelde vanuit gemeente Midden-Groningen over een experiment van de toevoeging van de gemeentelijke belastingen als vroegsignaalpartner. Hij gaf aan dat deze toevoeging een brede verruiming gaf aan het aantal signalen. Dit experiment wordt binnen deze gemeente als een succes ervaren. Positief nieuws dus, wat ook weer perspectief kan bieden voor andere gemeenten.

Ondersteuningskompas bij schuldenbewind

Bij het onderwerp Ondersteuningskompas bij schuldenbewind sloot Jan Willem Scherpenzeel van gemeente Emmen aan als gastspreker. Hij sprak over de ‘Emmense aanpak’, wat inhoudt dat bij iedere inwoner die in Emmen onder bewind staat een driegesprek wordt gevoerd met de inwoner, bewindvoerder en de gemeente. Tijdens dit gesprek wordt een convenant opgesteld waarin wordt afgesproken hoe en wie het beste hulp kan verlenen aan de inwoner. Een interessante en veelbelovende manier om tot de juiste en meest efficiënte vorm van hulpverlening te komen.

Aanvullende informatie

Al met al was het een geslaagde kennissessie, met een enorme hoeveelheid aan actuele en relevante informatie van Tjeert en de gastsprekers. Ben je geïnteresseerd om achtergrondinformatie over de besproken onderwerpen te achterhalen? We delen graag de PowerPointpresentatie en de praktische documenten die (deels) zijn behandeld in deze sessie.

Terugkijken?

Bekijk de replay het webinar.

De werksessies worden mede mogelijk gemaakt door de provincies Groningen en Drenthe, de VNG, VDG, VGG, AVK en uitgevoerd in samenwerking met CMO STAMM.

VDG, VNG, VGG, CMO STAMM, AvK logo's

Door corona zat het sociale leven de afgelopen twee jaar behoorlijk op slot. Iedereen werd hierdoor getroffen, maar met name voor jongeren was het een extra zware tijd. Onderwijs werd digitaal gegeven, sporten en verenigingsleven kon veelal niet doorgaan en met vrienden samenkomen werd afgeraden. Diverse onderzoeken hebben al aangetoond dat de impact van de coronamaatregelen  op verschillende leeftijdsgroepen groot was – de jeugd en jongvolwassenen sprongen er hier uit.

Daarom heeft de provincie Drenthe, samen met de Drentse gemeenten en maatschappelijke partijen, toen het weer enigszins kon, in de zomerperiodes activiteiten georganiseerd voor de jeugd. Welke activiteiten dat moesten zijn, voor wie en hoe; dat hebben we gevraagd aan de jongeren zelf.

Door een flitspeiling te houden hebben jongeren aangegeven waar zij behoefte aan hebben. En dat bleek een succes! Dit leverde in enkele dagen groot respons op. Met dit beeldverslag geven we een inkijk in de activiteiten en ervaringen van de jongeren zelf en de partijen die hieraan hebben meegewerkt. Twee zomers zijn er prachtige activiteiten georganiseerd voor en door jongeren, op het gebied van sport, cultuur en welzijn. Een prachtig resultaat, wat niet alleen leidde tot de sociale contacten die zo werden gemist, maar ook heeft gezorgd voor nieuwe samenwerkingen tussen partijen in Drenthe. Een resultaat waar we samen trots op kunnen zijn.

Lees het Verslag Zomerprogrammering voor en door jongeren (12-18+) in Drenthe

Op woensdag 11 mei lanceerde Alliantie Drentse Zorg met Ouderen een nieuw kennisplatform. Op Drentsezorgmetouderen.nl kunnen zowel zorgprofessionals, beleidsmedewerkers, als ouderen terecht voor allerlei kennis over de ouderenondersteuning en -zorg in Drenthe. Het platform geeft inzicht in integrale persoonsgerichte ouderenzorg door actuele beleidsdocumenten, onderzoeken, innovaties en scholingsmogelijkheden te delen. Ook staan er adviezen, praktische tips en tools voor vraagstukken rondom integrale en persoonsgerichte ouderenzorg in Drenthe op.

Het kennisplatform zorgt voor verbinding en interactie tussen organisaties en individuen. Daarbij biedt het platform ook de mogelijkheid aan bezoekers om vragen te stellen aan experts binnen het netwerk en activiteiten voor de agenda aan te dragen. Het platform is ontwikkeld door de Alliantie Drentse Zorg met Ouderen, een Drents netwerk waarbij deelnemende organisaties afspraken maken tussen de financiers van zorg en ondersteuning, aanbieders van zorg, wonen en welzijn, senioren en regionale kennisinstellingen.

Naar het kennisplatform Drentsezorgmetouderen.nl

Activiteit delen via de agenda

In alle Drentse gemeenten wordt veel georganiseerd voor en door ouderen. Het kennisplatform Drentsezorgmetouderen.nl bundelt zoveel mogelijk van deze evenementen en bevat zodoende een uitgebreide agenda met evenementen die interessant zijn voor ouderen en zorgprofessionals. Bezoekers van het platform kunnen via het platform zelf een activiteit voor de agenda aandragen. Organisaties, verenigingen, of clubs die bijvoorbeeld een training voor professionals, of een informatieavond voor ouderen organiseren kunnen dit doorgeven via het platform.

Kennis delen

Het kennisplatform bundelt kennis en informatie en biedt de mogelijkheid aan ouderen, zorgprofessionals en andere geïnteresseerden om kennis te delen en met en van elkaar te leren. Zo ontstaat er een interactief lerend kennisplatform voor alles wat met ouderenondersteuning en -zorg te maken heeft in Drenthe. Samen maken we het Kennisplatform tot een actief en informatief platform voor heel Drenthe.

Alliantie Drentse Zorg met Ouderen

De Alliantie Drentse Zorg met Ouderen is een Drents netwerk, waarbij deelnemende organisaties afstemmen met en afspraken maken tussen de financierders van zorg en ondersteuning, aanbieders van zorg, wonen en welzijn, senioren en regionale kennisinstellingen. De Alliantie zet zich in op een sluitende keten en integrale aanpak voor en met ouderen en alle samenwerkende partners in verschillende sectoren.

In de Alliantie vertegenwoordigen de partners verschillende domeinen in de Drentse dienstverlening aan ouderen: Denktank 60+ Noord, HZD, Netwerk Welzijn Drenthe, Icare, VDG, Domesta, Trendbureau Drenthe, ProScoop, Zilveren Kruis en CMO STAMM.

Alliantie Drentse Zorg met Ouderen

© 2025 CMO STAMM - Disclaimer - Privacyverklaring - Sitemap

X