Drentse jongeren van 12 tot 18 jaar bepalen dit jaar zelf hun zomeractiviteiten. Via een flitspeiling hebben ze hun wensen en ideeën aangegeven voor de zomervakantie. In ieder geval in Assen, Coevorden en Hoogeveen, maar ook elders in Drenthe kunnen jongeren deze hele zomer genieten van zelfgekozen activiteiten op het gebied van sport, cultuur en welzijn. De andere Drentse gemeenten en partners zijn van harte uitgenodigd om zich aan te sluiten bij dit initiatief.
De zomervakantie ziet er in veel gevallen anders uit dan andere jaren. Veel gezinnen blijven thuis. En jongeren dus ook. Deze leeftijdsgroep is door corona flink getroffen. Onderwijs was er niet of op afstand, sport- en andere activiteiten mochten niet doorgaan. Veel jongeren kregen hierdoor last van stress, ze verveelden zich en ze kregen klachten als somberheid en depressie. De provincie Drenthe nam het initiatief voor de zomerprogrammering van jongeren. De gemeenten Assen, Coevorden en Hoogeveen zijn als eerste gemeenten aangesloten bij dit initiatief.
De Provincie Drenthe nam het initiatief voor de zomerprogrammering van jongeren. De provincie wil samen met jongeren van 12 – 18 jaar, gemeenten en partners op het gebied van sport, cultuur, welzijn en bewegen in heel Drenthe zorgen voor een bruisende en ontspannen zomervakantie. Door samen voor een doorlopende zomerprogrammering te zorgen die aansluit op de behoeften van jongeren.
Om aan te sluiten op de behoefte van jongeren is een flitspeiling uitgezet. Via social media zijn jongeren van 12 tot 18 jaar benaderd om zo in kaart te brengen of zij vinden dat er deze zomer genoeg te doen is, wat ze missen, wat hun ideeën zijn en of ze zouden deelnemen en meewerken aan een zomerprogrammering. In totaal hebben 950 jongeren deze ‘flitspeiling’ ingevuld en aangegeven behoefte te hebben aan een doorlopende zomerprogrammering. Ook zijn er veel jongeren die zelf mee willen meewerken aan een zomerprogrammering. Tegelijkertijd is er bij organisaties uit de hoek van cultuur, sport en sociaal domein geïnventariseerd wat de mogelijkheden zijn om binnen, buiten en online tot een gemeenschappelijke programmering te komen.
Op dit moment wordt er lokaal hard gewerkt om alle activiteiten te verzamelen, aan te vullen en met jongeren zelf verder te organiseren. De ambitie is om te komen tot een zo goed mogelijk gevulde gemeenschappelijke programmering. Waarbij we in kaart brengen wat er al gepland staat, aanvullen met activiteiten die gemist worden en waarbij jongeren zelf zoveel mogelijk in positie komen. Theaters en bibliotheken organiseren online activiteiten die natuurlijk de moeite waard kunnen zijn voor een breder publiek dan alleen de eigen inwoners. En er zijn er ook met sportverenigingen (en lege sportvelden) en allerlei andere sport- en beweeg activiteiten mooie verbindingen te maken. De activiteiten per gemeente zijn te vinden op de website www.summerindrenthe.nl.
Het is niet de bedoeling om er een exclusief feestje van een paar gemeenten van te maken, iedereen is welkom om aan te haken. Gemeenten en organisaties die mee willen doen, kunnen contact opnemen met Saskia Duursma via s.duursma@cmostamm.nl en/of Esther Rodenburg via e.rodenburg@cmostamm.nl.
De coronacrisis laat heel duidelijk zien waar de kracht in onze samenleving zit. Die kracht zit hem in de prachtige initiatieven om elkaar te steunen in deze tijd. In het hele land zijn talloze voorbeelden van aandacht, steun en zorg voor elkaar. Inwonersinitiatieven hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in het versterken van de leefbaarheid van hun dorpen en wijken. En in de netwerken van betrokken inwoners die elkaar ondersteunen. In coronatijd zijn deze met veel creativiteit ingezet om met elkaar verbonden te blijven.
Van deze ervaringen kunnen we leren. De coronacrisis is een kans om te hervormen, vindt het Politiek Netwerk Drenthe. Dit netwerk telt een kleine 200 leden, die met elkaar het gesprek aangaan over versterken van de verbinding tussen overheid en burgers en tussen burgers onderling. Het netwerk zet zich in voor een veelkleurige samenleving, voor meer diversiteit, inclusiviteit en actief burgerschap.
Fenna Bolding, adviseur bij CMO STAMM, ondersteunt dit netwerk sinds de oprichting in 2018. Samen met initiatiefnemer Anita van der Noord maakt zij na twee jaar de balans op. CMO STAMM ondersteunt dit netwerk dat de Drenthe inclusiever en diverser wil maken en actief burgerschap promoot. Ook de media heeft aandacht gegeven aan het Politiek Netwerk Drenthe en de kansen die de coronacrisis heeft voor hervormingen en verbinding. Deze mediaberichten vind je hieronder.
Meer weten?
Het webinar ‘De effecten van corona voor werken & inkomen’ gaat specifiek over de provincie Groningen. We kijken vooral naar de effecten voor inwoners. In april, in de eerste maand van de coronacrisis, had deze al grote effecten op het werk of inkomen van een deel van de Groningers. Vooral zelfstandigen (zonder en met personeel), mensen met een laag inkomen en mensen met een slechte of matige gezondheid maakten zich zorgen over hun financiën, blijkt uit onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen. Inmiddels weten we dat de zorgen niet voor niets waren, want we zitten in een wereldwijde economische crisis, die zeker nog de rest van 2020 voortduurt.
In dit webinar presenteren we gegevens uit het onderzoek van Sociaal Planbureau Groningen, aangevuld met informatie uit andere bronnen (data, onderzoek derden). Samen met de deelnemers brengen we de risico’s en kansen van de huidige crisis verder in kaart. Deelnemers kunnen tijdens het webinar hun stem uitbrengen over een aantal stellingen en via de chatfunctie reageren.
Erik Meij
onderzoeker
06 13 58 14 71
e.meij@cmostamm.nl
René de Vent
adviseur
06 13 58 16 73
r.devent@cmostamm.nl
‘Discriminatie, mag dat?’ Zo luidt de titel van de gastles die het Meldpunt Discriminatie Drenthe aan groepen 7 en 8 leerlingen geeft in Drenthe. In deze gastles gaat het over vooroordelen en discriminatie.
Wat is discriminatie eigenlijk? Door middel van een interactieve les met uitleg over artikel 1, filmpjes, het Mystery Guest spel en een quiz leren de leerlingen spelenderwijs meer over dit onderwerp. Vanaf de periode dat de scholen gesloten waren tot aan de zomervakantie volgen de leerlingen deze les via een webinar. CMO STAMM ontwikkelde dit webinar in maart en inmiddels volgden 365 kinderen de lessen in de afgelopen maanden, waarvan 140 leerlingen online de les volgden. De reacties zijn enthousiast; de les wordt als leerzaam en interessant ervaren.
Het jeugdjournaal heeft ons tijdens een webinar op Kindcentrum de Scharmhof in Assen gefilmd: bekijk de opname terug.
Na de zomervakantie geven we de les het liefst weer live in de klassen, maar ook webinars blijven we geven.
Ben je ook geïnteresseerd in een gastles in het basisonderwijs? Laat het ons weten!
Bekijk het webinar Zorg voor de jeugd; luisteren we genoeg en beslissen we echt samen van 24 juni 2020 terug, met Janneke Metselaar als spreker
Op onze sites www.cmostamm.nl , www.armoedegroningen.nl , www.trendbureaudrenthe.nl en www.sociaalplanbureaugroningen.nl vind je ons laatste nieuws met betrekking tot armoedebeleid en schuldhulpverlening, onder andere over de invloed van corona op armoede en schulden in Groningen en Drenthe. Ook verwijzen wij naar relevante nieuwsartikelen van derden.
Hieronder verwijzen we allereerst naar de nieuwsbrief van Martijn Schut. Martijn is zelfstandig adviseur en projectleider bij overheden en organisaties in het sociaal domein. Daarnaast doet hij onderzoek en schrijft hij adviezen en beleidsplannen. Martijn is bestuurslid bij ‘Van Schulden Naar Kansen’, het ’Landelijk Stimuleringsnetwerk Thuisadministratie’ en de ’Goede Gieren’.
De onderwerpen die in zijn laatste nieuwsbrief aan de orde komen:
Ook CMO STAMM verwacht een toename in aanmeldingen schuldhulpverlening. Binnenkort verschijnt in dat kader in onze algemene nieuwsbrief een artikel dat gaat over de ondersteuning die gemeenten kunnen bieden aan zzp ‘ers als het gaat om (dreigende) schuldenvorming.
Daarnaast wijzen we je op enkele aanstaande nieuwe wetten c.q. wetswijzigingen op het gebied van armoede en schulden. De uitgave Justitiële verkenningen aangaande de aanpak van schuldenproblematiek wordt 6 keer per jaar uitgegeven door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum van het ministerie van justitie en veiligheid. In deze uitgave vind je interessante artikelen van onder andere Nadja Jungmann, André Moerman en Tamara Madern: zij beschrijven respectievelijk de onvrede over het schuldhulpstelsel, de gewenste en hoognodige beweging van eigen belang naar gezamenlijk belang als het gaat om de aanpak van schulden en de onbenutte kracht van schuldpreventie.
Het Nibud publiceerde de rapportage Coronacrisis: financiële gevolgen voor huishoudens.
Mis je informatie en/of wil je specifieke informatie over armoedebeleid en schuldhulpverlening met en via ons delen, laat het ons dan weten.
Kijk het online webinar ’50 stemmen van mensen in armoede of schulden’ terug.
Meer informatie
Erik Meij
onderzoeker
06 13 58 14 71
e.meij@cmostamm.nl
René de Vent
adviseur
06 13 58 16 73
r.devent@cmostamm.nl
Marcel Endendijk
adviseur
m.endendijk@trendbureaudrenthe.nl / m.endendijk@sociaalplanbureaugroningen.nl
06 543 238 36
Stichting Landgoed DeCamping (LDC) uit ’t Zandt werkt hard aan de doorontwikkeling tot Sociaal Dorpsbedrijf. Naast een camping, een dorpswinkel en het onderhouden van het terrein en de gebouwen, biedt de stichting ook een houvast voor inwoners van ’t Zandt, voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt en voor vastgelopen leerlingen van Noorderpoort en het Alfa-college.
De leerlingen van Noorderpoort en het Alfa-college waarom het gaat, hebben moeite met ons huidige schoolsysteem. “Ze zijn wel leerbaar, maar niet schoolbaar”, vertelt Drewes Wildeman in de Ommelander Courant (19 mei 2020). Hij wil hen graag een nestgevoel bieden waarin de sociale omgang met anderen centraal staat, op een laagdrempelige manier. De leerlingen zijn drie dagen per week aan de slag bij Landgoed De Camping en de overige twee dagen zijn ze op het stageadres voor hun school. Bij LDC doen ze ’s ochtends opdrachten voor school en ’s middags werken ze mee. Het is voor de jongeren de laatste kans die ze vanuit school geboden krijgen.
De leerlingen doen alle werkzaamheden die er op het terrein van Landgoed DeCamping zijn en ook daarbuiten. Denk bijvoorbeeld aan kleine klusjes voor bewoners, aan het onderhoud van het omliggende bos of aan het maken van bloembakken die het dorp verfraaien. De ROC’s zijn enthousiast over de aanpak. Van de acht jongeren die in 2019 bij LDC verbleven, zijn zeven weer teruggeleid naar school.
In een veilige en vertrouwde omgeving krijgen de leerlingen een dagritme, krijgen ze nieuwe sociale contacten en doen ze ervaringen op om door te kunnen stromen naar (vervolg)onderwijs) of werk. Bij Landgoed De Camping leren ze omgaan met onzekerheden die het leven biedt. De combinatie van een plek bij LDC met een stage maakt de aanpak krachtig. Ook voor voortijdig schoolverlaters. De sociale vaardigheden die zij drie dagen per week bij LDC opdoen, kunnen ze de overige twee dagen meteen inzetten op hun stageplek. Zo’n aanpak geeft lucht aan jongeren die moeilijk inpasbaar zijn in ons schoolse systeem. Ook voortijdige schoolverlaters hebben er veel baat bij, zo is gebleken uit de aanpak in ’t Zandt. Meerwaarde is ook de vergrootte betrokkenheid van de leerlingen bij hun eigen leefomgeving. Ze werken mee aan verfraaiing van het dorp en er ontstaat interactie met andere bewoners. Alle activiteiten geven reuring aan het dorp.
Uiteraard gelden voor LDC dezelfde regels als voor scholen in deze coronatijden. Dit is erg vervelend voor de jongeren. Voor hen zijn de dagen bij LDC belangrijk in de dagelijkse structuur. Drewes Wildeman houdt wel contact met hen en probeert ze op afstand te motiveren en te begeleiden. Het is op een dergelijk groot terrein gelukkig eenvoudig om de anderhalve meter afstand te garanderen. Hopelijk mogen de jongeren snel weer aan de slag.
Stichting Landgoed DeCamping heeft in de afgelopen drie jaar laten zien dat zij in een behoefte voorzien. “We willen dit graag continueren”, aldus Bé Schollema, wethouder voor het sociaal domein van de gemeente Loppersum. De gemeente heeft onlangs besloten om de stichting te ondersteunen als een algemene voorziening voor het dorp. Dit wordt mogelijk gemaakt met middelen vanuit het Nationaal Programma Groningen. Drewes Wildeman, initiatiefnemer van LDC, is zeer verheugd met de toekenning, hiervan: “Dit biedt perspectief voor de toekomst.”
De voorziening is opgezet met behulp van expertise vanuit het kenniscentrum CMO STAMM. Vanuit de gedachte dat de formule in ’t Zandt ook in andere dorpen zou kunnen werken, heeft de provincie Groningen hiervoor financiële middelen beschikbaar gesteld. Hermien Maarsingh, adviseur van CMO STAMM, benadrukt dat “de formule van ’t Zandt natuurlijk nooit als blauwdruk kan gelden, want elk dorp is weer anders”. En niet overal loopt een gedreven sociaal ondernemer als Drewes Wildeman rond. Zie je mogelijkheden om ook in jouw dorp een sociaal bedrijf op te zetten? Wij kunnen je hierbij op weg helpen!
De veerkracht van jonge mantelzorgers in de provincie Groningen lijkt groot. Dat blijkt uit een ronde langs de leden van het provinciale kernteam Jonge MantelZorgers (JMZ) Groningen. “We leven in een geografisch gebied waar we met elkaar de ruimte hebben en waar we ook naar elkaar omzien.” We dagen nieuwe samenwerkingspartners uit om kennis te delen, van elkaar te leren en om de ondersteuning aan 0-25 jarigen in de provincie Groningen te optimaliseren. Doe je mee?
Deze week start het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en sport de campagne ‘Deel je zorg’ om jonge mantelzorgers aan te moedigen over de zorg te praten. Veel jonge mantelzorgers realiseren zich niet dat ze mantelzorger zijn. In hun beleving groeien ze ‘gewoon’ op met een langdurig ziek familielid, zoals een broer/zus, een ouder of een inwonend familielid met een:
Als deze jongeren vragen hebben, vinden ze het lastig om de juiste informatie en steun te vinden. Het ministerie van VWS werkt samen met de VNG, MantelzorgNL en de landelijke Alliantie jonge mantelzorg om dit te verbeteren. Vanaf de eerste week van juni, de landelijke Week van de jonge mantelzorger, kan iedereen die lokaal jonge mantelzorgers wil bereiken gebruik maken van de toolkit op de website Deel je Zorg. In de provincie Groningen zijn meerdere leden van het provinciale kernteam JMZ lid van de landelijke Stichting JMZ Pro. Dit is het landelijk netwerk voor en door professionals betrokken bij de ondersteuning van jonge mantelzorgers en/of hun gezinnen en één van de partners binnen de Alliantie jonge mantelzorg.
Vraag je jonge mantelzorgers hoe het met hen gaat, dan luidt hun antwoord in de provincie Groningen steevast: “goed”. Ook in deze coronatijd. Hun wereld veranderde wel, want scholen gingen dicht, ouders werkten thuis en er kwamen ineens extra zorgen bij. Want wat gebeurt er als iemand in het gezin besmet wordt? Wat als ouders hun baan verliezen? In de provincie Groningen zijn er wel degelijk voorbeelden bekend van jonge mantelzorgers die zich ineens extra zorgen maken. Zo gingen Twan en Nijs uit de Stad op 11 mei jongstleden nog niet naar school om hun moeder te beschermen, zie ook het artikel in Trouw. Ook in andere gemeenten zijn voorbeelden bekend bij de leden van het kernteam JMZ Groningen.
Normaal gesproken zouden de lokale ondersteuners, direct naar de jongeren toegaan. Sinds maart is dat echter anders. Er is daarom stevig ingezet op het versterken van de samenwerking met bijvoorbeeld jongerenwerkers, zodat de online middelen snel tot de beschikking kwamen. Het buurtwerk in de wijk werd ingeschakeld en ook de telefoon bood uitkomst voor persoonlijk contact (videobellen en WhatsApp). De lokale ondersteuners hebben zo direct contact met de doelgroep kunnen behouden. Toch vragen we ons als provinciaal kernteam JMZ Groningen af of jongeren misschien niet te snel zeggen dat het goed met hen gaat.
Samenwerking met het onderwijs is essentieel om signalen goed in te kunnen schatten. Nu de scholen weer open zijn of gaan, is dat een uitgelezen moment om juist deze samenwerking met elkaar aan te gaan! Maar ook andere partijen die met of voor jongeren werken in de provincie Groningen nodigen we nadrukkelijk uit met ons samen op te trekken. CMO STAMM coördineert het kernteam en de echte slagkracht zit bij de lokale leden van het team: de buurtwerkers, jongerenwerkers, vertegenwoordigers van gemeente, Wetenschapswinkel (UMCG) en de jonge mantelzorgers zelf.
Gezamenlijk willen we ervoor zorgen dat:
Ondanks de huidige coronamaatregelen zijn er lokaal nog volop activiteiten voor jonge mantelzorgers. We noemen er hieronder een paar:
In de eerste week van juni is de jaarlijkse landelijke Week van de Jonge Mantelzorger. Een collectieve beweging naar bewustwording voor meer her- en erkenning van Jonge Mantelzorgers. Dit jaar loopt alles anders. Daarom heeft Humanitas Jonge Mantelzorgers een leuke actie bedacht. Ken je een jonge mantelzorger in de gemeente Groningen, dan kon je de jongere aanmelden en werd er in die week een JMZ-goodiebag met leuke verrassingen bij de jonge mantelzorger aan huis bezorgd. Meedoen aan deze actie was kosteloos.
In de gemeente Westerkwartier organiseert Sociaal Werk De Schans een levend bingo in de eerste week van juni. Een hilarisch spel waarin jonge mantelzorgers online groepjes vormen. Elk groepje krijgt een Bingo kaart met 24 getallen tussen de 0 – 75. De spelleider roept getallen op en noemt daarbij ook een voorwerp. Dit voorwerp moet door iemand in de groep zo snel mogelijk gezocht worden en op het nummer gelegd worden dat omgeroepen is. Dit lijkt gemakkelijker dan het is, want waar vind je bijvoorbeeld een lieveheersbeestje? En als je deze gevonden hebt, wie zegt dat het beestje op het juiste nummer blijft zitten?
Op de Facebookpagina van Stichting Kinderactiviteiten Pekela is kort voor de Week van de Jonge Mantelzorger (1-7 juni) een enquête online gegaan om te kijken waar jonge mantelzorgers behoefte aan hebben en wat zij nodig hebben. Kinderactiviteiten heeft hierbij de samenwerking opgezocht met Stichting Welzijn De Badde. De enquête is volledig anoniem en kan snel worden ingevuld. De stichting Kinderactiviteiten is reuze benieuwd hoeveel kinderen/jongeren zullen reageren.
Een game, speciaal voor jonge mantelzorgers, georganiseerd door Mensenwerk Hogeland op vrijdag 22 mei: wie is het snelst? Jonge mantelzorgers konden zich aanmelden bij de welzijnsorganisatie met een appje, ze ontvingen een link om in te bellen via een videoverbinding. Vervolgens kregen ze allerlei leuke opdrachten die ze het snelst moesten uitvoeren. Jongeren streden tegen elkaar en de winnaar won een cadeaubon van twintig euro.
Lokale organisaties in de provincie Groningen organiseren vaak 1 keer per jaar een vakantie of uitje. Deze kunnen door de huidige coronaregels fysiek niet doorgaan, maar via online manieren is er vaak meer mogelijk dan we denken. In de provincie leven verschillende online ideeën om deze uitjes door te laten gaan in een andere vorm: bijvoorbeeld ‘s morgens gezamenlijk inloggen en beginnen met ochtendgymnastiek, vervolgens een aantal challenges krijgen waarmee je de dag kan vullen, ’s avonds weer inloggen om te kijken wie de winnaar van de dag is en hoe de dag is verlopen.
Neem contact op met Rika Ringersma, adviseur en coördinator kernteam JMZ Groningen
In de eerste twee maanden van de ‘intelligente lockdown’ in ons land, is het aantal nieuwe WW-uitkeringen fors gestegen. In vrijwel alle sectoren stijgt nu het aantal werklozen. Vooral jongeren, laagopgeleiden en flexwerkers raken hun baan kwijt. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek en UWV van 20 mei 2020. Wat is nu het beeld voor jongeren tot 25 jaar in de provincies Groningen en Drenthe? Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe bieden inzicht.
Landelijk steeg het aantal nieuwe WW-uitkeringen met 74.000. Dat is fors meer dan in maart, toen er 38.000 nieuwe uitkeringen bijkwamen. In alle sectoren en onder alle leeftijdsgroepen neemt de WW toe. Bij jongeren tussen de 15 en 25 jaar is de toename het grootst. In deze groep nam het gemiddeld aantal nieuwe WW-uitkeringen per week toe van 1.900 in maart naar 3.300 in april, een stijging van 75 procent.
In de provincie Groningen lag het totaal aantal aanvragen voor een WW-uitkering bij jongeren tussen 15 en 25 jaar in de eerste twee maanden van dit jaar net onder de 500. Dat is ongeveer op hetzelfde niveau als begin 2019. In maart en april groeide het aantal nieuwe aanvragen door de coronamaatregelen. In maart waren er in totaal 716 ww-uitkeringen, waarvan 340 nieuwe aanvragen waren. In april waren er zelfs 672 nieuwe aanvragen, waardoor het totaal aantal uitkeringen in april groeide tot 1226. Dat is bijna drie keer zoveel als in april 2019 (441). Veel jongeren moesten hun werk plotseling neerleggen. Zij werkten vooral in de dienstensector.
Net als in de provincie Groningen lag het totaal aantal uitkeringen in de provincie Drenthe bij de jongeren tussen 15 en 25 jaar in de eerste twee maanden van dit jaar op hetzelfde niveau als 2019. Ook in Drenthe groeide het aantal nieuwe aanvragen door de coronamaatregelen in maart en april. In maart waren er in totaal 569 uitkeringen, waarvan 216 nieuwe aanvragen waren. In april groeide het totaal aantal zelfs tot 916, waarvan bijna de helft (467) nieuwe aanvragen waren.
Door de versoepelingen van de maatregelen zijn winkels en restaurants weer open. We kunnen hierdoor een kleine daling van de curve verwachten. Het is hierbij echter wel de vraag of het aantal jongeren met een WW-uitkering uiteindelijk weer daalt tot het niveau van voor de coronamaatregelen. Vooral ook omdat de maand september er nog aan komt. Dit is de maand waarin studenten vaak afstuderen en er nog meer jongeren op de arbeidsmarkt komen.
In april vroeg CMO STAMM naar de effecten van corona op deelnemers van het Groninger en het Drentse Panel. Het aantal jongeren dat hieraan deelneemt in het Drentse panel is te laag om de uitkomsten in dit bericht te kunnen presenteren. Binnen het Groninger panel waren er ruim 140 jongeren van 18 – 27 jaar, waarmee we toch iets kunnen zeggen over de effecten op werk en inkomen volgens jongeren zelf.
Van alle respondenten tussen de 18 en 27 jaar gaf 42% aan dat loondienst (48%) en een studenteninkomen (bv. studiefinanciering, bijbaan) de belangrijkste bron van inkomsten is. Op korte termijn maakten zij zich in april nog geen grote zorgen over hun inkomen. De studiefinanciering ging door en de meeste respondenten hadden nog werk, dus inkomsten. 49% van de jongeren tussen de 18 en 27 jaar gaf bovendien aan dat ze minder uitgaven hadden dan anders. Toch was er een groep van 17% die zich meer zorgen maakten over hun financiële situatie dan anders. Daarnaast verwachten meer jongeren (7%) grotere schulden te krijgen dan de 28-jarigen en ouder (4%). Op lange termijn lijkt het echter wel dat jongeren zich zorgen over hun werk en inkomen in de toekomst.
“Niet kunnen afstuderen, niet kunnen werken –> gevolg meer lenen, meer collegegeld betalen en het inkomen missen wat ik anders had gehad als ik klaar was.”
“Zeer slecht perspectief voor afgestudeerden op de arbeidsmarkt”
– respondenten over negatieve uitkomsten van inkomen tijdens corona
In de panels gaven jongeren aan dat ze bang zijn om studievertraging op te lopen, omdat stages, tentamens of afstudeeronderzoeken niet volgens de gewenste planning door kunnen gaan. Dit kan ertoe leiden dat studenten meer moeten lenen en daarom meer schulden oplopen. Bovendien maken ze zich zorgen over hun kansen op de arbeidsmarkt. Een diploma zonder hiervoor een examen gemaakt te hebben of een stage gevolgd te hebben, zou hun kans op een baan kunnen verkleinen. Vooral omdat de economie al gespannen is met veel jongeren die ineens een WW-uitkering hebben. Maar ook jongeren die nog wel een baan hebben, zijn onzeker over hun toekomst. Zij verwachten minder kans te hebben op een vast contract en hebben het gevoel te stagneren in hun werk. Gemeenten staan voor de uitdaging om jongeren een goede start te geven op de arbeidsmarkt. De huidige situatie vraagt misschien om nieuwe oplossingsrichtingen.
Zodra de temperatuur in Nederland oploopt, merken we hoe lastig het is om de coronamaatregelen in acht te nemen. We willen er dan vooral op uit. Zwemmen of lekker met elkaar zonnen aan de rand van een plas. Ook in de provincies Groningen en Drenthe, zo bleek tijdens de afgelopen Hemelvaartsdag. Voor volwassenen is het al een opgave om zich aan alle maatregelen te houden, voor puberende jongeren is dat velen malen lastiger. Wat zeggen jongeren in Groningen en Drenthe hierover?
Pubers en jongvolwassenen zijn volop in ontwikkeling. Ze vormen groepjes, willen naar feestjes en ze zoeken graag de grenzen op. Dat hoort bij hun leeftijd. Nu de coronamaatregelen versoepelt worden en ook deze groep weer naar buiten kan, zoeken ze de grenzen op van de anderhalvemetersamenleving. Ze overzien de mogelijk negatieve gevolgen van hun gedrag nog niet helemaal, want hun brein is nog volop bezig om hun eigen identiteit te ontwikkelen.
Als het dan ineens mooi weer is en je kunt eindelijk weer gaan zwemmen, dan lijken de strenge regels in het zwembad ineens een beetje stom. Je komt aan in je zwemkleding, zwemt en moet na afloop meteen naar huis. “Even gezellig blijven hangen, een beetje kletsen en zonnebaden, is er niet bij”, zo vertelt een vijftienjarige die was komen zwemmen in het Valthermondse bad De Zwaoi in het Dagblad van het Noorden. Zijn grootste punt was echter, het gemis aan leeftijdsgenoten in het zwembad. Door omstandigheden zwom hij vooral met oudere mensen.
Volgens de wetenschappers is sociale onthouding schadelijk voor jongeren en jongvolwassenen. Dit was nodig om het coronavirus niet verder te verspreiden. Maar jongeren hebben vooral contacten met leeftijdsgenoten nodig om hun identiteit te kunnen ontwikkelen. Uit ons onlangs gehouden onderzoek onder het Groningse panel blijkt dat meer dan een derde van de jongvolwassenen (18-27 jaar) zich vaker eenzaam of somber voelt sinds de invoering van de coronamaatregelen. In de tweede maand na de eerste maatregelen (april) gaf 37% van de 204 respondenten in de leeftijd van 18-27 jaar aan zich vaker eenzaam te voelen. 37% voelt zich vaker somber. Bij oudere leeftijdsgroepen liggen deze percentages lager.
Deze gevoelens kunnen deels verklaard worden door de verminderde sociale contacten. Jongeren die aangeven dat ze in de maand april minder mensen spraken dan normaal, gaven vaker aan dat hun eenzame en sombere gevoelens in de maand april zijn toegenomen. De impact van de coronamaatregelen op de sociale contacten kent echter twee kanten. Zo zeggen sommige jongvolwassenen dat vrienden in deze periode vaker even checken hoe het met ze gaat en dat de veranderingen ervoor zorgen dat er nieuwe manieren van communicatie tot stand komen, zoals het sturen van kaartjes en online contact. Anderen geven juist aan dat het binnen zitten zorgt voor verminderde sociale contacten en dat zij het fysieke contact met anderen missen.
De samenstelling van het huishouden kan ook van invloed zijn op de sombere en eenzame gevoelens. Over het algemeen worden toenemende gevoelens van eenzaamheid en somberheid het vaakst aangegeven door Groningers die bij hun ouders, familie of verzorgenden in huis wonen. Dit is ook de samenstelling waarin de meest jongvolwassenen in het Groninger panel wonen, 66% van hen woont bij zijn of haar ouders, familie of andere verzorgende.
Omdat het virus er nog steeds is, geldt ook voor jongeren vanaf 13 jaar nog altijd: anderhalve meter afstand houden. De kans dat een kind van 12 jaar of jonger het coronavirus doorgeeft is héél klein. De kans dat iemand vanaf 13 jaar het virus doorgeeft, is iets groter.
Uit het Groninger panel blijkt dat de angst om anderen te besmetten met het coronavirus het sterkst aanwezig is bij jongvolwassenen. 62% van hen is bang om anderen te besmetten. Bij de 65-plussers ligt dit percentage een stuk lager op 28%. Dit lijkt niet verklaard te worden doordat ouderen gemakkelijker thuisblijven, doordat ze niet meer werken. Ook wanneer alleen mensen met een inkomen uit werk worden meegenomen is de angst om anderen te besmetten een stuk minder vaak aanwezig bij de oudere leeftijdsgroepen. Jongvolwassenen hebben daarentegen wel het minst vaak angst om zelf besmet te raken (43%), al verschilt dit percentage minder van dat van de 65-plussers (52%) dan men misschien zou verwachten op basis van het verschil in risico voor de twee leeftijdsgroepen.
De angst om anderen te besmetten lijkt ook van invloed te zijn op het gedrag van jongvolwassenen. 60% van hen geeft aan geen gebruik te maken van voorzieningen die wel beschikbaar zijn. Ter vergelijking: bij de 65-plussers is dit 48%. Of dit gedrag stand heeft gehouden en zal houden, na versoepeling van de maatregelen en nu het langer duurt, zal uit later onderzoek moeten blijken.
Met de versoepeling van de coronamaatregelen, komt er weer wat lucht in onze samenleving. De behoefte hieraan is bij mensen groot, vooral bij kinderen en jongeren. Tot twee maanden geleden groeiden zij immers op in een samenleving waarin bijna alles kon. Ineens verkleinde hun fysieke leefwereld en werden zij geconfronteerd met een samenleving waarin niemand weet hoe ons land er de komende tijd precies uit gaat zien. Hoe ziet hun toekomstperspectief eruit? Kunnen we samen met hen hun perspectief blijvend verbreden in Groningen en Drenthe?
Rutte riep jongeren op 19 mei 2020 nadrukkelijk op om met ideeën te komen voor onze anderhalvemetersamenleving. Uit ervaring weet CMO STAMM dat de inzet van kinderen en jongeren loont. Vooral als je hen vanaf het begin betrekt in je zoektocht naar oplossingen. Dat vraagt om lef van beleidsmakers, maatschappelijke organisaties en zorg- en onderwijsinstellingen. Jeugdparticipatie gaat verder dan alleen meedenken en meepraten. Door de creativiteit en veerkracht van de jeugd te benutten, krijg je vaak de best passende oplossing voor alle inwoners in jouw regio. Voor jong en oud. Ook in een samenleving waarin de impact van coronamaatregelen groot is.
In deze nieuwsbrief kijken we vooral naar de impact van corona voor kinderen en jongeren (en hun opvoeders) op het gebied van onderwijs, werk en vrije tijd. Kinderen en jongeren hebben met deze gebieden direct te maken. Oplossingsrichtingen raken hen hiermee ook direct. Daarom is het belangrijk om binnen deze gebieden jeugdparticipatie meteen als uitgangspunt te nemen. Dus om de kinderen en jongeren waar het om gaat meteen te betrekken, vanaf het begin, in het vinden van oplossingsrichtingen voor maatschappelijke vraagstukken.
In Groningen en Drenthe zijn relatief weinig coronabesmettingen. Door met elkaar invulling te geven aan de anderhalvemetersamenleving, is gezamenlijk vast meer mogelijk dan we misschien denken. Benut hierbij de creativiteit en veerkracht van kinderen en jongeren. Betrek hen bij je plannen!
Begin april informeerden we je met een nieuwsbrief over de impact van het coronavirus op de zorg. Inmiddels zien we dat de lockdown langzaam aan versoepeld wordt. Maar wat een impact heeft het virus nog steeds op onze samenleving en op ouderen en hun mantelzorgers in het bijzonder. In dit artikel gaan we specifiek in op het effect van corona op de ouderen(zorg).
De komende periode komen er meer versoepelingen, maar kunnen die doorgaan of niet? Houden we ons aan deze maatregelen of gaan we er (te) soepel mee om? Het vraagt een continu aanpassen en veranderen. CMO STAMM deed een (tweede) quick scan door gesprekken met het werkveld te voeren en een literatuurstudie te doen naar de huidige opgaven in de ouderenzorg. En die veranderen snel. We zien veel bereidheid hiertoe en mooie innovatieve oplossingen.
Naast huidige feiten, cijfers en signalen uit het veld, bundelen we creatieve tips aan gemeenten en professionals voor het bieden van passende ondersteuning aan ouderen en hun mantelzorgers. En kijken we of we nieuwe oplossingen ook structureel kunnen vasthouden met elkaar. Wij geloven daarin en gaan daarvoor!
Bekend is dat ouderen boven de 70 jaar extra kwetsbaar zijn voor het coronavirus. Volgens het RIVM hebben zij doorgaans een minder flexibel afweersysteem, waardoor het virus moeilijker verslagen kan worden en sneller ernstige vormen kan aannemen. De cijfers van het RIVM laten dit ook zien:
Samenvatting Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) 25 mei 2020, 10.00 uur: Tot en met 25 mei 10:00 uur zijn er in Nederland in totaal 45.445 COVID-19 patiënten gemeld aan het RIVM. Van alle gemelde patiënten is de helft 60 jaar of ouder. Tot nu toe zijn 11.680 van de gemelde patiënten opgenomen in het ziekenhuis en 5.830 overleden. De helft van de opgenomen patiënten is 69 jaar of ouder, bij de overleden patiënten was de helft 82 jaar of ouder.
In de provincies Groningen en Drenthe wonen in 2019 in totaal 226.716 mensen van 65 jaar en ouder. Dit is ruim 20 procent van de totale bevolking. 24 procent hiervan is 80 jaar of ouder, dat zijn ruim 54.400 mensen (CBS, 2020).
Het grootste deel van de ouderen in onze regio woont zelfstandig. Het gaat om 94% van de 65-plussers en 70% van alle ouderen boven de 85 jaar. Ook voor deze groep geldt dat zij zoveel mogelijk thuis moeten blijven, de 1,5 metermaatregel moeten naleven en geen bezoek meer mogen ontvangen. Voor zelfstandig wonende ouderen die vóór de coronacrisis al kwetsbaar waren in hun zelfredzaamheid en hun netwerk is een uitzondering gemaakt. Om te voorkomen dat zij lichamelijk en/of psychisch ontregelen, is besloten dat er 1 of 2 vaste personen aangewezen mogen worden die het contact met de oudere kunnen onderhouden (Rijksoverheid 2020).
De thuiszorg speelt al lange tijd een grote rol bij de trend in het langer thuis wonen. Deze thuiszorg wordt momenteel echter zoveel mogelijk afgeschaald. Bijna een kwart van de mensen krijgt nu helemaal geen thuiszorg meer en 18% ontvangt minder zorg dan voorheen. De reden van het afschalen van de thuiszorg is het beperken van de kans op besmetting en het vrijmaken van capaciteit voor de zorg voor coronapatiënten. Ruim 60 procent van de mensen die hierdoor wordt geraakt, geeft aan in sterke of redelijke mate negatieve gevolgen te ervaren hiervan, zo blijkt uit onderzoek van de Patiëntenfederatie Nederland. Naast de thuiszorg valt voor veel mensen ook de dagbesteding weg. Door deze maatregelen hebben deze ouderen minder sociale contacten en minder regelmaat in hun leven (de Monitor KRO-NCRV).
Naast de thuiszorg spelen mantelzorgers een grote rol in het leven van veel ouderen. In de huidige situatie kunnen aan de ene kant mantelzorgers geen of beperkt hulp bieden aan naasten waar ze niet bij in huis wonen (bijvoorbeeld kinderen). Aan de andere kant moeten mantelzorgers juist in de thuissituatie meer mantelzorg verlenen door het wegvallen van andere vormen van hulp (bijvoorbeeld partners). Dit heeft grote negatieve gevolgen, zowel voor ouderen als de mantelzorgers zelf.
Van alle 80-plussers in Nederland woont één op de tien in een verpleeghuis. In de verpleeghuizen wonen overwegend alleenstaande 80-plussers (Verbeek-Oudijk en Van Campen, 2017). De meeste bewoners hebben (zeer) ernstige gezondheidsbeperkingen. Ongeveer 40% van de bewoners heeft dementie. Mensen in verpleeghuizen mogen sinds 20 maart geen bezoek ontvangen. Al worden onder strenge regels wel één of twee personen toegestaan bij stervenden. Bekend is dat ouderen in verpleeghuizen vóór corona weinig telefonisch contact hadden (Verbeek-Oudijk en Van Campen, 2017). Zo heeft in 2015 ruim de helft van de bewoners met kinderen zelden of nooit telefonisch contact met hen.
Normaal ontvangt 75% van de verpleeghuisbewoners naast de zorgverlening van de professionals ook hulp van familieleden. Ook krijgen ongeveer 40% van de bewoners hulp van vrijwilligers (SCP, 2020). Door de beperking van de bezoekregel mogen in verpleeghuizen mantelzorgers en vrijwilligers momenteel geen hulp en ondersteuning bieden. Hierdoor kunnen nu minder activiteiten worden georganiseerd. Het verlies van dagelijkse routines en sociale contacten, en daardoor het verlies van levensgeluk, kan grote gevolgen hebben voor de kwaliteit van leven (SCP 2020).
Het kabinet zette per 11 mei een eerste stap in een versoepeling van de bezoekregeling in verpleeghuizen. Per GGD-regio werd er één verpleeghuis uitgekozen waar per bewoner één vaste bezoeker mocht komen op vooraf vastgestelde tijden. In Drenthe mochten, als enige provincie, twee verpleeghuizen deze versoepeling doorvoeren, namelijk Reggersoord in Meppel en zorgcentrum St. Franciscus in Coevorden. In Groningen gaat het om het verpleeghuis Van Julsingha in Delfzijl. Tijdens de persconferentie van de rijksoverheid op dinsdag 19 mei is aangekondigd dat tussen 25 mei en 15 juni alle verpleeghuisorganisaties die aan de randvoorwaarden voldoen, mogen beginnen met het toelaten van één vaste bezoeker in de huizen. Vanaf 15 juni moet het in elk verpleeghuis mogelijk zijn om één vaste bezoeker per bewoner op bezoek te laten komen. En na 15 juli zal de bezoekregeling verder verruimd worden. Op dit moment voldoen Zorgcentrum Maartenshof en Innersdijk, beide onderdeel van Zorggroep Groningen, aan de randvoorwaarden en kunnen bewoners daar ook één vaste bezoeker ontvangen. Bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen van Treant mogen ook vanaf 25 mei weer beperkt bezoek ontvangen. Bezoekers moeten zich wel houden aan de coronamaatregelen van het kabinet. De bezoekersregeling geldt voor zestien van de zeventien woonzorglocaties en voor de Kortdurende Intensive Zorgafdeling van het Refaja Ziekenhuis in Stadskanaal.
Tijdens deze coronaperiode staat de ouderenzorg onder druk. Zowel bij ouderen zelf, hun mantelzorgers, als professionals is de impact groot. De belangrijkste signalen die we momenteel horen op een rij:
“Dit is een uitzonderlijke situatie, daarbij passen creatieve, bijzondere initiatieven. Laat met een persoonlijke boodschap van u horen als gemeente, zorgorganisatie, wijkteam of buurtvereniging en wacht niet tot mensen zelf aan de bel trekken. Pro-actief en betrokken!” – Anjo Geluk (Denktank60+ en lid van de landelijke Raad van Ouderen)
Deze oproep geeft direct het belang aan dat organisaties, wijk-/buurtteams en andere aanbieders actief moeten inzetten op contact opnemen met de ouderen en nadrukkelijk ook met hun mantelzorgers. Goed doorvragen (naar ouderenmishandeling, ontspoorde zorg, overbelasting mantelzorgers) en goed bereikbaar zijn (helderheid over telefoonnummers en contactpersonen). Ook kunnen professionals en gemeenten meer gebruik maken van de bestaande en nieuwe informele initiatieven om (thuiswonende en in een verpleeghuis wonende) kwetsbare ouderen te ondersteunen: met hulp (boodschappen), een attentie, beeldbellen (met simpele apparatuur) e.d. Want we zien vele mooie initiatieven in de maatschappij, waar mensen elkaar helpen en met mooie creatieve oplossingen komen. Maar vooral en vaak genoemd in interviews: neem actief initiatief om contact te leggen met kwetsbare ouderen en mantelzorgers!
Drie actiepunten komen tijdens deze coronacrisis sterk naar voren in de ouderenzorg:
Klik op bovenstaande drie opgaven voor tips over wat professionals en gemeenten kunnen (blijven) doen om ouderen en mantelzorgers passend te ondersteunen in deze coronaperiode. We geven voorbeelden van creatieve en effectieve oplossingen die hiervoor al gevonden zijn. En we gaan in op wat we kunnen leren uit deze crisis. Wat kunnen we meenemen uit deze periode en de komende tijd inzetten en vasthouden naar het nieuwe normaal?
In deze tijden van corona, waarin mensen zoveel mogelijk thuis moeten blijven, zo min mogelijk visite mogen ontvangen en verpleegtehuizen en dagbestedingslocaties gesloten zijn voor bezoek, is goede communicatie en contact belangrijker dan ooit. De verschillende maatregelen hebben veel impact op de mogelijkheid en frequentie waarop ouderen contact kunnen hebben met familie en naasten. Al het contact moet op afstand plaatsvinden. Digitale middelen zijn hierdoor belangrijker dan ooit tevoren. Veel ouderen kunnen wel een steuntje in de rug gebruiken bij het gebruik van al deze nieuwe tools. Vooral ouderen die te maken hebben met dementie of laaggeletterdheid zijn gebaat bij goede ondersteuning bij het gebruik van digitale middelen. Wat zijn de feiten? Zijn er goede voorbeelden voor deze doelgroepen? En, wat kunnen we meenemen in de toekomst? We zetten het voor je op een rij.
Een groot deel van de ouderen in Nederland geeft aan zichzelf digitaal vaardig te vinden (65%), of vindt zichzelf nog niet te oud om nieuwe technologieën te leren (87%)[1]. Deze ouderen kunnen met wat lichte ondersteuning en een duidelijke uitleg grote stappen zetten als het gaat om het gebruik van digitale middelen waarmee zij contact kunnen houden met hun naasten. Daarnaast is er een doelgroep die meer moeite heeft met deze nieuwe tools, denk hierbij bijvoorbeeld aan mensen met dementie of mensen die laaggeletterd zijn.
Er is wel een stijgende trend in het socialmediagebruik van ouderen. Vooral 65- tot 75-jarigen maken steeds meer gebruik van sociale media. In 2019 gaf 76% van de ouderen in deze leeftijd aan dat ze actief zijn geweest op sociale media, in 2014 was dat nog 40%. Hierbij gaat het voornamelijk om het uitwisselen van berichten via bijvoorbeeld WhatsApp. Er wordt nog relatief weinig gebruik gemaakt van telefoneren of beeldbellen via internet. Van de 65- tot 75-jarigen geeft 41% aan dit in de afgelopen drie maanden te hebben gedaan (19% in 2014), bij 75-plussers gaat het om 18% (in 2014 nog 6%) (CBS, 2020).
Bovenstaande cijfers laten zien dat we de goede kant op gaan, maar dat er ook nog genoeg mensen zijn die hulp kunnen gebruiken bij het inzetten van digitale communicatiemiddelen.
De afgelopen periode zijn verschillende mooie initiatieven ontstaan om communicatie toch mogelijk te maken en om professionals handvatten te geven bij het bieden van hulp bij gebruik van digitale middelen aan (kwetsbare) ouderen. Hieronder geven wij een aantal voorbeelden van platforms, middelen en instructies die kunnen helpen.
Een aanzienlijke groep ouderen die nu thuis zit, heeft te maken met dementie. 8% van de mensen boven de 65 jaar heeft dementie, ruim 25% boven de 80 jaar, en van de mensen boven de 90 jaar heeft ruim 40% te maken met dementie.[2] Voor deze groep spelen gevoelens van vereenzaming die op de loer liggen een grote rol. Ook voor deze groep is het dus belangrijk om aandacht te besteden aan het mogelijk maken van het gebruik van (digitale) tools om contact te kunnen houden.
‘‘Het is 1 ding om te ‘leren’ beeldbellen, maar let er op dat het ook vaak voor verwarring kan zorgen. Gesprekken zijn al lastig en zeker via een scherm. Beeldbellen voorziet vaak wel in een behoefte voor de naasten, maar weeg goed af of dit ook zo is voor degene met dementie.’’ – Arts voor kwetsbare doelgroepen
‘‘Als er gebeld wordt via het beeldscherm, werkt bijvoorbeeld het samen foto’s kijken, liedjes zingen etcetera beter, omdat het gaat over belevingen in het hier en nu. Je op dit moment fijn voelen samen. Het zien via een scherm roept echter soms ook gevoelens van gemis op, die degene met dementie dan niet altijd kan duiden, maar wel heeft. ‘’ – Mantelzorger van iemand met dementie in een kleinschalige woonvoorziening
Voor de groep laaggeletterden in Nederland kan goede communicatie in deze periode extra lastig zijn. Mensen die laaggeletterd zijn hebben moeite met lezen, schijven en/of rekenen. Dingen die voor veel mensen als normaal en alledaags worden gezien zijn voor deze groep moeilijk. Ook het gebruik van (digitale) communicatiemiddelen kan als extra ingewikkeld worden ervaren.
In Nederland zijn er ruim 2.5 miljoen mensen van 16 jaar of ouder die laaggeletterd zijn, bijna 30% hiervan is 65 jaar of ouder[4]. Daarnaast loopt bijna de helft van de ouderen in Nederland risico op laaggeletterdheid (45,3%) doordat zij niet genoeg meer bezig zijn met taal.[5]
Bij deze doelgroep moet extra goed worden gelet op hoe je een boodschap communiceert, bijvoorbeeld door het zowel te laten zien als te laten horen. Ook het gebruik van pictogrammen werkt goed.[6] [7]
Door de coronacrisis is het gebruik van digitale (communicatie-)middelen in een stroomversnelling geraakt. Enerzijds leren veel meer (kwetsbare) ouderen hoe zij om moeten gaan met bijvoorbeeld een tablet of apps zoals Skype en WhatsApp.
‘’Ik wist niet dat dit [videobellen] allemaal mogelijk is met mijn telefoon, en ook niet dat ik het zo snel zou leren! Nu kan ik mijn kinderen en kleinkinderen horen én zien! Dit ga ik in de toekomst ook veel vaker gebruiken.’’ – Zelfstandig wonende oudere
Anderzijds krijgt de zorg meer inzicht in en ervaring met het brede scala aan mogelijkheden om digitale middelen toe te passen in het dagelijks werk. Zo zijn ze in verpleeghuizen bijvoorbeeld minder gebonden aan bezoekuren om contact tussen de oudere en de naasten te laten plaatsvinden. Dit kan nu veel meer gebeuren door middel van digitaal en telefonisch contact. Doordat dit contact nu meer frequent en laagdrempelig plaats kan vinden, kan er op een relatief makkelijke manier een bijdrage worden geleverd aan het geluksgevoel, de kwaliteit van leven en het tegengaan van eenzaamheid bij (kwetsbare)ouderen.
Als we nog eens kijken naar de cijfers, zien we dat op dit moment vrijwel iedereen in de leeftijdsgroep van 12 tot 55 jaar gebruik maakt van sociale media, bij 55- tot 65-jarigen is dit 89% en 65-75-jarigen 76% (CBS, 2020). Dit geeft aan dat de ouderen van straks in toenemende mate digitaal vaardig zijn en digitale middelen dus steeds makkelijker een plaats in de maatschappij kunnen innemen. Dit neemt echter niet weg dat we de huidige generatie (kwetsbare) ouderen nog wel een steuntje in de rug moeten bieden en extra kunnen stimuleren om digitale vaardigheden aan te leren, zodat de eigen regie bevordert wordt en mensen meer opties hebben voor een daginvulling.
[1] https://www.movisie.nl/artikel/aandacht-ouderen-tijden-corona
[2] https://www.alzheimer-nederland.nl/factsheet-cijfers-en-feiten-over-dementie
[3] https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/13/parlofoon-maakt-bezoek-toch-mogelijk-in-tongers-woonzorgcentrum/
[4] https://www.lezenenschrijven.nl/over-laaggeletterdheid/feiten-cijfers/aantal-laaggeletterden
[5] https://www.telmeemettaal.nl/wp-content/uploads/2018/03/Rapportage-Behoeftenonderzoek_Zilveren-Taalcompetenties_27-02-2018.pdf
[6] https://www.oneworld.nl/lezen/discriminatie/sociaal-onrecht/hoe-begrijpelijk-is-de-corona-communicatie-voor-laaggeletterden/
[7] https://www.movisie.nl/artikel/corona-begrijpelijke-taal
Corona raakt ons allemaal. De groep die het hardst geraakt wordt zijn de 70-plussers. Zij zijn kwetsbaar voor het virus. Direct naast hen, staan hun mantelzorgers. Ook voor mantelzorgers is de impact enorm. Hieronder belichten we dat het in deze tijd belangrijk is dat gemeenten en organisaties die mantelzorgers ondersteunen pro-actief te werk gaan. We vonden mooie voorbeelden in de regio. Daarnaast informeren we je over de Zorgladder Mantelzorg en hoe hieraan handvatten worden gegeven in Groningen en Drenthe. Om je te inspireren en de zorg voor ‘onze’ mantelzorgers op een hoger plan te brengen!
Frida zit in het lentezonnetje in haar tuin als ze haar verhaal vertelt. De merels zijn druk in de weer. Frida’s leven is op dit moment minder zorgeloos. Sinds de coronacrisis rust de verzorging van haar man Max volledig op haar schouders. De druk is zo groot dat ze het gevoel heeft dit niet lang meer vol te kunnen houden. Ze is dan ook dankbaar dat ze benaderd werd door het mantelzorgsteunpunt. Nu staat ze er niet meer alleen voor.
In Groningen en Drenthe is ruim 1 op de 5 volwassenen mantelzorger. In Drenthe ontvangen gemiddeld 13% van de 65-plussers mantelzorg (GGD Drenthe, 2016). In Groningen ontvangen gemiddeld 11% van de 65-plussers mantelzorg. Naarmate mensen ouder worden, ontvangen zij meer mantelzorg. Boven de 85 jaar ontvangt ruim 35 procent van de ouderen mantelzorg (GGD Groningen, 2016). Veel mantelzorgers halen voldoening uit het bieden van zorg en het ontvangen van waardering. Tegelijkertijd ervaren mantelzorgers momenten dat de zorg (te) zwaar is. In de huidige tijd worstelen velen van hen met hun rol.
Trendbureau Drenthe en Sociaal Planbureau Groningen deden in april onderzoek naar de gevolgen van corona voor inwoners van beide provincies. Uit dit onderzoek blijkt dat bij ruim de helft (52%) de mantelzorgtaken zijn veranderd. Een derde van de mantelzorgers kon in april (een deel van) de mantelzorgtaken niet uitvoeren. Waarschijnlijk gaat het hier om mensen die in een ander huis wonen dan degene aan wie zij mantelzorg verlenen. Bijna een kwart van de mantelzorgers (24% in Groningen, 22% in Drenthe) geeft aan dat de mantelzorgtaken zwaarder zijn geworden. De verwachting is dat het hier gaat om mensen die in hetzelfde huishouden leven. Ongeveer één op de tien mantelzorgers verleende ten tijde van het onderzoek zorg die eerder door professionals werd verleend. Eveneens één op de tien heeft mantelzorgtaken van andere mantelzorgers of vrijwilligers overgenomen (Sociaal Planbureau Groningen en Trendbureau Drenthe, 2020).
Momenteel is sociaal contact beperkt of helemaal niet toegestaan, zijn dagbestedingen gesloten, is individuele ondersteuning thuis vaak gestopt en is de inzet van vrijwilligers sterk verminderd. In verpleeghuizen moet het personeel het zonder de hulp van naasten en vrijwilligers doen. Mantelzorgers die thuis zijn met hun naasten, ontvangen ook veel minder ondersteuning. Daarmee neemt juist in de thuissituatie de kans op overbelasting toe. Mantelzorgers die het al zwaar hadden worden dubbel zo hard getroffen. Mantelzorgers van partners en ouders in zorginstellingen ervaren een zware emotionele druk van het niet kunnen bezoeken van hun naasten.
Een vinger aan de pols houden bij mantelzorgers is dan ook een belangrijke taak voor de buurt- en wijkteams, de mantelzorgsteunpunten, sociaal werk maar ook voor wijkverpleging en andere eerstelijnszorgprofessionals. Zeker aangezien het al langer uit onderzoek blijkt dat mantelzorgers niet snel om hulp vragen. Hulp bieden aan mantelzorgers, vraagt dus om een pro-actieve houding van gemeenten en professionals. Altijd, en zeker in deze tijd.
Gelukkig zien we in de regio veel mooie voorbeelden van hoe een dat lokaal wordt opgepakt, zoals deze:
Mooi dat er in de regio al zoveel gebaren worden gemaakt naar mantelzorgers. Het ministerie van VWS en Mantelzorg.nl publiceerden in april de richtlijn mantelzorgondersteuning met daarin de Zorgladder Mantelzorg. In de zorgladder staat in 5 treden weergegeven waar je als mantelzorger terecht kan voor hulp als je het niet meer redt. Naast deze zorgladder voor mantelzorgers zijn er ook tips voor gemeenten en voor mantelzorg ondersteunende organisaties beschikbaar. Hierin staat per trede hoe zij mantelzorgers kunnen ondersteunen.
Een mooi hulpmiddel, dat nóg krachtiger zou zijn wanneer deze in je eigen gemeente of werkgebied lokaal invulling zou krijgen. Eventuele onduidelijkheden worden in dat proces bovendien ontdekt en kunnen mogelijk worden verholpen. De kwaliteit van de hulp aan mantelzorgers wordt daarmee vergroot, voor nu en voor de toekomst!
De Zorgladder voorzien van voorbeelden en inspiratie uit de regio:
De druk op mantelzorgers is groot en vraagt om pro-actieve hulp. Op dit moment leren we in een stroomversnelling. We doen ervaring op met vele digitale vormen van hulpverlening. Gemeenten maken hun aanbod snel beter inzichtelijk. Organisaties vinden creatieve manieren om mantelzorgers te bereiken en te helpen. Er ontstaan nieuwe samenwerkingen. Want als de druk hoog wordt, komt er overal actie. Daar zijn we trots op. Tegelijkertijd wordt de noodzaak van goede ondersteuning pijnlijk duidelijk. Dit is een kans om de zorg voor mantelzorgers helder in beeld te brengen en op een hoger plan te tillen. Want zo verbeteren we de ondersteuning aan mantelzorgers. Voor allen die een waardevolle bijdrage leveren voor hun naasten en voor onze samenleving. Nu en in de toekomst!