Het zwembad als bewonersbedrijf // Ministerie van BZK

4 maart 2015

Een informatieblad voor wijkondernemingen: overname van gemeentelijke zwembaden door wijkondernemingen/bewonersbedrijven, op basis van de casus zwembad de Zwaoi in Valthermond.

Aanleiding

Burgers nemen de regie. De overheid krijgt een andere rol. Bewoners van wijken en dorpen willen meer grip krijgen op hun leefsituatie en geven daar op veel plekken invulling aan. Tegelijk legt de overheid meer neer bij de samenleving. Uit ideologische overwegingen, maar ook omdat het geld op is.

In Valthermond hebben burgers en ondernemers de regie genomen en het eigenaarschap van het zwembad overgenomen. De aanleiding was de aankondiging vanuit de gemeente – de eigenaar van het zwembad – om het zwembad te sluiten. Ondernemers en burgers runnen nu het zwembad vanuit de stichting Dorpsbedrijf De Ommezwaoi.

CMO STAMM ondersteunt en begeleidt het proces van de totstandkoming van het dorpsbedrijf in Valthermond. Het dorpsbedrijf van Valthermond is een voorbeeld voor het overeind houden van een zwembad (een publieksvoorziening) met renderende burgerinitiatieven.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken is erg geïnteresseerd in best practises waarbij (publieks)voorzieningen opgezet of overeind gehouden kunnen worden met renderende burgerinitiatieven en wil de ervaringen breed delen. Dit was de reden om CMO STAMM te vragen om op grond van de ervaringen in Valthermond een informatieblad op te stellen.

Aanpak

• Wat is een zwembad als wijkonderneming/dorpsbedrijf?
• Het proces stap voor stap
• Specifieke aspecten nader belicht:
  o Draagvlak/people power, energie, personeel/vrijwilligers, wettelijke vereisten, klandizie, PR.
  o Businessplan/verdienmodel
  o Benodigde expertise
  o Samenwerkingsrelatie tussen overheid en bewoners in het proces van overdracht
  o Onderscheid: in eigendom overnemen, in beheer opnemen, in exploitatie overnemen
  o Aandacht voor andere activiteiten/verdiensten van het zwembad: social return
  o Relatie tussen zwembad en omliggend(e) wijk/dorp (via vrijwilligers uit de buurt, andere activiteiten dan puur zwemmen, samenwerking winkels/bedrijven etc.).
• Checklist waar moet je allemaal aan denken als je hieraan begint.

Resultaten

Het informatieblad is voor:

Burgergroepen in zowel dorpen als steden die ideeën hebben om een zwembad in eigen beheer te nemen en te exploiteren.
Overheden die overwegen een zwembad/ andere publieke voorziening over te dragen aan een burgergroep maar niet goed weten waar ze allemaal op moeten letten;
Ondersteuners van bewoners, indien bewoners overname niet zelfstandig organiseren.
Het informatieblad is een handleiding met tips, aandachtspunten en een procesbeschrijving hoe een zwembad overgedragen kan worden aan inwoners.

Het informatieblad wordt uitgegeven door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.